De laatste documentaire van de linkse filmmaker Michael Moore begint op verkiezingsavond 8 november 2016. Was het een droom? Dat moest wel.

De uitslag was al lang bekend: Donald Trump zou GEEN president worden. Zijn deelname aan de verkiezingen was één grote grap geweest. En nu zou de grap pas echt hilarisch worden.

De titel Fahrenheit 11/9 verwijst naar de dag dat Trump werd gekozen tot nieuwe president van de Verenigde Staten. What the fuck happened? Die vraag is vrij makkelijk te beantwoorden. Het systeem is totaal kapot. De verkiezing van Trump was al decennialang aan het ontstaan. Bernie Sanders was de democratische kandidaat die écht verandering had kunnen brengen. Hij had de bedrijven en superrijken aangepakt in tegenstelling tot (Crooked) Hillary. Sanders was, met andere woorden, veel te gevaarlijk voor het establishment. Dus, tegen de wil van de stemmers in, droeg de ruggengraatloze Democratische partij Clinton voor. Wat een grap.

Gelukkig is Hillary geen president geworden. Of liever, wel en niet gelukkig. Wél gelukkig omdat ze het gebroken systeem in stand zou hebben gehouden. En erger nog; stemmers verder vervreemd zou hebben van het politieke proces. Niet gelukkig omdat Trump aan de macht levensgevaarlijk is. Hij steekt zijn bewondering voor despoten als Xi, Erdoğan, Duterte en Poetin niet onder stoelen of banken. Hij heeft ook regelmatig gehint op een presidentschap voor het leven, of tenminste 16 jaar. Laten we niet weer de fout maken door te denken dat het niet kan gebeuren. De vergelijking Trump-Hitler – die Moore maakt – is kloppend in de zin dat we beide kunnen beschouwen als meesters in het bespelen van het volk.

De democratie in de VS staat onder grote druk, dat is duidelijk. Er is enorme verdeeldheid. Ook dat doet sterk denken aan de aanvang van de Tweede Wereldoorlog. En rijke mini-Trumps komen weg met steeds meer walgelijke acties. Zoals Rick Snyder, door wiens toedoen in Flint 10.000 (arme, zwarte) kinderen loodvergiftiging opliepen terwijl hij zijn zakken vulde. Met Trump aan de macht is het hek van de dam, betoogt Moore.

Het positieve nieuws is dat een crisis onherroepelijk zorgt voor een revolutie van onderop. Een nieuwe lichting democraten (vooral jonge vrouwen) willen de partij volledig hervormen. Overlevers van een high school shooting (de zoveelste) vallen de NRA aan en politici die hun geld blijven aannemen. En stakende leraren eisen (en krijgen) een hoger salaris. Deze voorbeelden geven hoop in een documentaire die anders wel erg deprimerend zou zijn.

Maar de strijd is nog niet gestreden. Hij begint pas net…