“Alles wat vorm heeft vergaat. Alles dat zich verzameld heeft valt uit elkaar. We zijn allemaal net als bijen, alleen op de wereld, gonzend en zoekend zonder een plek om uit te rusten. En dan komt de meest radicale transitie die we kunnen ervaren. Het licht van deze wereld verdwijnt. En het licht van de volgende wereld verschijnt.”

We zijn in het Westen verleerd om te sterven. In onze cultuur is de dood gelijk aan falen. Een mislukking. Een fout van het universum die niet had mogen gebeuren. Deze overtuiging zorgt voor onnodige angst en verwarring.

Het Tibetaanse Dodenboek werd in de achtste eeuw geschreven door de beroemde Indiase leraar Padmasambhava, dezelfde die het Boeddhisme naar Tibet bracht. Het boek dient als gids voor de stervenden. Het beschrijft het proces van het sterven als natuurlijke overgang.

Het dodenboek beschrijft hoe het bewustzijn plotseling wordt gescheiden van alle omstandigheden die het dagelijks leven uitmaken. De geest ervaart zijn eigen bevrijding als een stralend zuiver wit licht.

Volgens het Bardo Thödol (Tibetaanse naam voor het Dodenboek) zijn zowel het leven als de dood een onafgebroken stroom van onzekere overgangen die de Bardo’s worden genoemd. De tekst legt uit hoe we, door de bewustzijnsstaten en het fysieke lijden te herkennen, we met onze wezenlijke aard in contact kunnen komen. Op die manier is het mogelijk om je van verwarring en angst te bevrijden.

Een stervende in Tibet wordt gedurende 49 dagen elke dag het Bardo Thödol voorgelezen. Volgens deze tekst dwaalt het bewustzijn van de overledene in deze tijdsperiode tussen het ene leven en het volgende. Gedurende deze tijd is hij in staat om te luisteren. Daarom wordt de tekst hardop gelezen om de gestorven persoon te begeleiden en ondersteunen.

“De dood is nu gekomen en je vertrekt van deze wereld. Maar je bent niet de enige want de dood komt bij alle mensen op aarde. Probeer alles wat je aan dit leven bindt los te laten en ook de mensen waar je je mee verbonden voelt. Wees je hiervan bewust en blijf vooruitgaan wat voor angst of schrik zich ook voordoen tijdens het ervaren van de werkelijkheid van je geest. Herken dat elk beeld in je geest je eigen schepping is. Blijf dat herkennen! Dan zal je bevrijding bereiken.”

Als je geboren wordt, dan huil je, maar de hele wereld juicht. Als je dood gaat huilt de wereld, maar jij vindt misschien wel de grootste bevrijding. “Freed from boundaries of any kind. Just brilliant light.”