The Doorway (1): LSD

“A fraction of a milligram and everything changes. A molecule that alters your consciousness. An unforgettable experience.”

On April 16, 1943, Swiss chemist Albert Hofmann, working at the Sandoz laboratory in Basel, accidentally ingested a small dose of LSD. Suddenly, he felt as if he were in another world. Fear gripped him: he worried he might never return to his wife and child, and panic set in. But later, the fear gave way to a positive wave. Afterwards, Hofmann felt he had crossed to the other side and returned.

Hofmann had been searching for a medicine to improve circulation. His work led him to ergot, a fungus that grows on rye and related plants. From this he synthesized LSD (lysergic acid diethylamide), a substance chemically related to psilocybin, the psychedelic compound found in magic mushrooms. At first, Hofmann did not know what had caused his extraordinary experience, but he soon realized it must have been the compound he had created.

At Sandoz, researchers recognized LSD’s potential value for psychiatric research. Samples were sent to Stanislav Grof, a Czech-born American psychiatrist and consciousness researcher. This marked the beginning of Grof’s decades-long exploration of non-ordinary states of consciousness.

Grof saw LSD as a catalyst. It does not create these experiences, he argued, but makes them accessible. “In that sense”, he said, “LSD is comparable to what a microscope is for biology or a telescope for astronomy. We don’t think the microscope creates worlds that are not there, but we cannot study these worlds without the tool.”

During the Cold War, the CIA became interested in LSD as a possible truth serum. The problem was that they were seeking predictable outcomes and LSD does not work that way. It was also considered as a potential weapon to incapacitate the enemy.

So how does LSD work? Our consciousness is the sum total of everything our senses perceive. LSD amplifies these senses dramatically. Psychedelic sessions can take people further than years of psychoanalysis.

In a positive experience, users may feel the ego dissolve, boundaries melt away, and control loosen. This can be deeply pleasant. Space and time lose their meaning; experience flows freely until one becomes pure experience itself.

In the 1960s, the psychedelic revolution erupted. The Merry Pranksters, led by Ken Kesey – author of ‘One Flew Over the Cuckoo’s Nest’ – embraced LSD and drove a brightly painted bus across America, inviting people to experience it for themselves.

In Millbrook, an abandoned estate in New York, psychiatrist Timothy Leary and Ralph Metzner established a psychedelic research center where anyone could participate. LSD was seen as a great equalizer. No matter one’s social background, the experience could dissolve hierarchy and expand cosmic understanding.

“We teach people to turn on, go out of their minds, and tune in”, Leary said. “The country is an insane asylum, focused on material possession, war, and racism.” His ambition was nothing less than a spiritual revolution, achieved by millions of people using LSD regularly.

Hofmann strongly objected to this approach. LSD, he warned, was a powerful instrument that required a mature mind. Promoting it indiscriminately to young people was irresponsible.

LSD often triggered strong anti-war sentiments, rooted in transpersonal experiences of unity with nature and all living beings. This directly challenged conservative values. In the United States, amid the escalating Vietnam War, tensions between the counterculture and the establishment grew. LSD became a convenient scapegoat for social unrest, and the government launched an aggressive – and often absurd – propaganda campaign.

In 1966, LSD was outlawed in California. In 1967, President Nixon declared Timothy Leary “the most dangerous man in America.” Grof later remarked, “In the irresponsible hands of Leary, it came to be seen as dangerous and that killed nearly all possibilities for research.”

Some clinical work continued for a while. Grof conducted LSD sessions with terminal cancer patients, profoundly altering their relationship with death. Many became reconciled with the fact that they were dying. “In our culture”, Grof said, “we are programmed to think we are only our bodies. LSD can show you that you are part of something much larger.”

Soon, however, LSD was internationally demonized. Research disappeared underground and remained there for decades.

Albert Hofmann died on April 29, 2008, at the age of 102. He never denied LSD’s risks, but he also believed its greatest danger lay in misunderstanding it. For Hofmann, LSD was not an escape from reality but a doorway… A doorway that, if approached with care, could reveal how vast and mysterious consciousness truly is.

The documentary ‘The Substance: Albert Hofmann’s LSD’ is available for rent on the Apple TV app.

Easy Riders, Raging Bulls

BBC documentary (2003) by Kenneth Bowser, based on the book by Peter Biskind. Easy Riders, Raging Bulls: How the Sex-Drugs-and-Rock ‘N Roll Generation Saved Hollywood tells the story of Hollywood in the 1960s, a time when the studio system was in crisis. Their films had become increasingly irrelevant.

The problem was that movies were run by studios rather than directors, and the studios had lost touch with what audiences wanted to see. Then a new generation of filmmakers emerged who reconnected with viewers. Directors such as George Lucas, Steven Spielberg, Martin Scorsese, Dennis Hopper, Sam Peckinpah, Francis Ford Coppola, Arthur Penn, Warren Beatty, Robert Altman, Jack Nicholson, and Peter Bogdanovich.

“In 1963 the studio system collapsed”, says Bogdanovich. “It was over.” After the disaster of Cleopatra (1963, Joseph L. Mankiewicz, Rouben Mamoulian), the Fox lot was shut down. It became a ghost town. Television took over. The old moviegoers died off, and American films grew more and more meaningless.

Meanwhile, art theaters screening foreign films were doing very well. Many of the new generation of filmmakers learned the language of cinema from auteurs like Fellini, Godard, and Truffaut.

Outside the studio system, Roger Corman played a pivotal role in training young filmmakers to make low-budget B-movies that performed well at the box office. Jonathan Demme, Martin Scorsese, Ron Howard, and Francis Ford Coppola all started under Corman. They succeeded by targeting the youth who flocked to the thousands of drive-in theaters across the country, audiences that loved horror and action. Corman also had a knack for choosing hot topics: Hells Angels were in the news, so he made The Wild Angels (1966, Roger Corman). LSD was trendy, so he made The Trip (1967, Roger Corman) based on a screenplay by Jack Nicholson.

In Hollywood, directors proved just how out of touch the studios were. Executives hated Bonnie and Clyde, but young people loved it. Studios had to adapt. Paramount, in deep trouble, was taken over by Gulf & Western, led by the eccentric Austrian Charlie Bluhdorn. He brought in the now-legendary Bob Evans as a producer, who helped turn the studio around. How? By giving directors more creative control. Like he did with Polanski, who made Rosemary’s Baby in 1968.

At Columbia, Bert Schneider also trusted and empowered directors, resulting in massive hits, most notably Easy Rider, released in 1969. The drug-fueled chaos of director Dennis Hopper and his team is visible on screen. It was a great film, and audiences loved it. It was the kind of movie that never would have been made under the old studio system. The same goes for Midnight Cowboy by John Schlesinger, also released in 1969 – an outstanding film. That same year saw The Wild Bunch by Sam Peckinpah, which pushed violent realism to a whole new level.

The 1970s began, and the director’s era was in full swing. Peter Bogdanovich released The Last Picture Show in 1971, a film rich in emotional depth and sexual content, more than audiences were used to at the time. Dennis Hopper tried to follow up on Easy Rider with The Last Movie, but botched the edit due to his drug use and constant partying. “I had final cut, but I cut my own throat,” he says in the documentary.

In 1972, Paramount released The Godfather in 4,000 theaters simultaneously, a massively successful strategy. The history of that production was recently chronicled in the excellent miniseries The Offer. Coppola had now become one of the greats. He used his influence to bring George Lucas back to Hollywood, where he made the wildly successful American Graffiti in 1973 – a film studios didn’t understand, but youth audiences loved. That same year marked the rise of another major talent: Martin Scorsese, whose Mean Streets won over critics and audiences alike with its originality and authenticity.

But 1973 belonged to Warner Bros., which released The Exorcist by William Friedkin. Using the same wide-release strategy as The Godfather, it became a huge box office hit. It was Friedkin’s second success after The French Connection, cementing his status as one of the untouchable directors of the time.

By now, the auteurs had taken over Hollywood. This led to artistic triumphs like Chinatown (1974). But the young directors hadn’t forgotten Corman’s trick of attracting young audiences. In 1975, Spielberg released Jaws, a film that redefined what success looked like in Hollywood. Corman said: “When I saw Jaws I thought: these guys know what I’m doing, and they have the money and talent and skills to do it better.” George Lucas took it even further with Star Wars in 1977. The age of the blockbuster had arrived.

It had taken a decade, but Hollywood was back on its feet. Expensive B-movies like Alien, Superman, and their sequels became the new studio model. For about ten years, directors ruled. That era came to an end in the late ’70s, but it was a glorious decade that produced countless classics – films still regarded today as some of the greatest ever made.

Mijn 10 favoriete muziekdocumentaires

10. George Harrison – Living in the Material World (2011)
Regie: Martin Scorsese
Met: George Harrison, Paul McCartney, John Lennon, Ringo Starr

Een tijdscapsule van Martin Scorsese die je moeiteloos meevoert naar de jaren 50-70, het tijdperk van George Harrison, die als lead gitarist en later songwriter een fundamentele rol speelde in het succes van The Beatles. Harrison, die in 2001 overleed aan kanker, wordt omschreven als kalm en lief, maar ook boos, en katalysator tussen de hanige John Lennon en nice guy Paul McCartney. Het verhaal van Harrison is bovenal een verhaal over hoe het is om als achttienjarige ongekend beroemd te worden. Scorsese laat ons middels een levendige reconstructie het sterrendom van The Beatles ervaren. Van de opkomst van de band in Liverpool, langs New York, Amsterdam, India en vele andere landmerken in de geschiedenis van de popgroep. Harrison’s bijzondere talent als muzikant wordt ook nadrukkelijk belicht, evenals zijn persoonlijke spirituele ontdekkingstocht.

09. Billie Eilish: The World’s a Little Blurry (2021)
Regie: R.J. Cutler
Met: Billie Eilish, Ariana Grande, Orlando Bloom, Justin Bieber

In 2015 zette de vijftienjarige Billie Eilish O’Connell het prachtige liedje ‘Ocean Eyes’ online en drie jaar later was ze wereldberoemd. De documentaire The World’s a Little Blurry volgt de wereldster terwijl ze met haar broer, de producent Finneas O’Connell, haar Grammy winnende debuutalbum ‘When We All Fall Asleep, Where Do We Go?’ (2019) componeert op zijn slaapkamer in Los Angeles. We leren de dan zeventienjarige Billie Eilish kennen als een hooggevoelige tiener die schrijft over hoe ze zich voelt. De mensen vinden haar muziek donker en depressief, maar haar moeder legt uit dat het logisch is, want jongeren groeien nu eenmaal op in een donkere en depressieve tijd. Het is haar veilige familieleven dat haar duidelijk op de been houdt in haar overweldigende leven, waarin ze wereld rondtoert, muziekvideo’s regisseert, andere sterren ontmoet en het Oscar-winnende James Bond lied ‘No Time to Die’ schrijft en opneemt. Het is fascinerend om het creatieve proces van het tweetal te volgen, maar de breekbaarheid van Billie Eilish kan je als kijker moeilijk onberoerd laten.

08. Bob Dylan: Don’t Look Back (1967)
Regie: D.A. Pennebaker
Met: Bob Dylan, Albert Grossman, Bob Neuwirth, Joan Baez

Het begint met een geweldige opname van Dylan die een reeks kartonnen kaarten laat zien en weggooit met daarop geselecteerde woorden en zinnen uit de tekst van zijn nummer ‘Subterranean Homesick Blues’. Wat een woordkunstenaar! Daarna volgt een serie fragmenten van zijn toer door het Verenigd Koninkrijk in 1965. Er zitten verschillende bijeenkomsten in met journalisten die hem steeds proberen te begrijpen en categoriseren; kansloos bij een origineel talent als Dylan. We zien hem ook op hotelkamers gesprekken voeren en liedjes schrijven en zingen met andere artiesten als Joan Baez, Donovan en Alan Price. En natuurlijk zitten er de nodige optredens in, waaronder zijn performance in de Albert Hall waar hij het machtige ‘It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)’ zingt. Volgens Kurt Cobain en Dave Grohl is dit de enige echt goede rock & roll documentaire (Wikipedia), dus het komt ten zeerste aanbevolen.

07. Marley (2012)
Regie: Kevin MacDonald
Met: Bob Marley, Ziggy Marley, Jimmy Cliff, Rita Marley

De ultieme film over reggae legende Bob Marley. Van het vormen van zijn band The Wailers in Trench Town (Kingston, Jamaica) tot zijn strijd tegen kanker en overlijden op 36-jarige leeftijd. MacDonald’s documentaire laat zien wat voor gigantische impact Marley heeft gehad. Zijn enige ambitie was naar eigen zeggen om mensen te verbinden en te verbroederen en met zijn extreem inspirerende concerten slaagde hij daar enorm goed in. Zo speelde hij een verzoenende rol in de politieke onrust in Jamaica en Afrika. Toen hij overleed op 11 mei 1981, stierf er een legende. De jongen die door zijn vader verstoten was, was door de wereld omhelsd. Zo werden de woorden uit een van zijn liedjes werkelijkheid. ‘The stone that the builder refused will always be the head cornerstone.’

06. The Doors: When You’re Strange (2009)
Regie: Tom DiCillo
Met: Johnny Depp (narrator), Jim Morrison, Ray Manzarek, Robby Krieger, John Densmore

LSD, Vietnam, de tegencultuur… ‘Uit de kloof van de gevestigde orde komt een band tevoorschijn: The Doors.’ Zo opent verteller Johnny Depp de documentaire When You’re Strange van Tom DiCillo. Slechts 27 jaar was zanger Jim Morrison toen hij dood werd aangetroffen in een hotelkamer in Parijs. Vier jaar eerder werd zijn band naar de top van het sterrendom gelanceerd met de single ‘Light My Fire’. Wat volgde was een wilde periode met veel drank, drugs en gestoorde optredens, maar ook met unieke muziek dat gekenmerkt wordt door het gebrek aan een basgitaar, het briljante orgelwerk van Ray Manzarek en de poëtische teksten van Morrison. Maar de destructieve en onvoorspelbare persoonlijkheid van de zanger leidde tot problemen voor de band en ze vallen een aantal keren bijna uit elkaar. Na het lanceren van hun comeback blues albums ‘Morrison Hotel’ en ‘L.A. Woman’ (Mr. Mojo Rising = Jim Morrison) vertrekt Morrison naar Parijs voor zijn laatste reis. When You’re Strange is het ultieme document over de legendarische band die werd vernoemd naar een gedicht van William Blake: ‘If the doors of perception were cleansed every thing would appear to man as it is, Infinite.’

05. Cobain: Montage of Heck (2015)
Regie: Brett Morgen
Met: Kurt Cobain, Courtney Love, Kim Cobain

Net als Amy (4) is Cobain een document over een ander tragisch lotgeval in de muziekgeschiedenis. Deze waanzinnig gemonteerde collage van animaties, homevideo’s en geluidssamples weet diep te ontroeren. De hooggevoelige Kurt Cobain maakt een komeetachtige spurt door van outcast naar wereldster. Net als voor Amy was dit ook voor Kurt veel te veel om te hanteren en hij raakte verslaafd aan heroïne. Na een langdurige depressie beëindigde hij zijn leven in 1994. Nog een overeenkomst met Amy Winehouse is de thuissituatie waarin hij afgewezen werd door zijn gescheiden ouders; het begin van een wanhopige leegte die alleen de muziek kon vullen. Maar het was niet genoeg…

04. Amy (2015)
Regie: Asif Kapadia
Met: Amy Winehouse, Mitch Winehouse, Mark Ronson

Amy is een must-see documentaire over de veel te jong gestorven Britse zangeres Amy Winehouse die in 2003 doorbrak. Het was duidelijk dat Amy een uniek talent was met een volledig eigen stijl en een eigen geluid. Helaas ontwikkelde ze ook een psychische instabiliteit die haar uiteindelijk fataal is geworden. In 2005 kreeg Winehouse een stormachtige relatie met Blake Fielder, de liefde van haar leven. Gedurende die periode begon haar lange strijd met verslavingen. Ze voelde ook de druk vanuit de platenmaatschappij en producenten die grote verwachtingen van haar hadden. Deze druk heeft het zelfdestructieve in Amy verder aangewakkerd. Toen Fielder het uitmaakte schreef de verscheurde Amy het album ‘Back to Black’, haar internationale doorbraak. Met dit meesterlijke, authentieke album won ze alle mogelijke muzikale prijzen en werd ze steenrijk. Maar haar psychische problemen en verslavingen waren nog allesbehalve getemd. Ze overleed uiteindelijk aan de combinatie alcohol en ondervoeding, wat hoogstwaarschijnlijk een fatale hartstilstand teweeg heeft gebracht. Het is een diep triest verlies voor iedereen, bovenal voor de prachtige Amy zelf. Ze was slim, grappig, getalenteerd en inspirerend. Haar muzikale nalatenschap is klein, maar sensationeel. Van alle eerbetuigingen is die van Tony Bennett – met wie Amy kort voor haar overlijden een duet zong – het mooiste: ‘Of all of the singers that I’ve ever heard – Amy was the best one. She was a true great pop jazz singer. She heard everything, she was influenced just by the right music. She had the ears to know just what to leave out and put in.’

03. The Beatles Anthology (1995)
Regie: Kevin Godley, Bob Smeaton, Geoff Wonfor
Met: John Lennon, Paul McCartney, George Harrison, Ringo Starr

De meest complete documentaire over The Beatles is een must see voor elke fan. Tien uur lang volg je de boys tijdens gehele loopbaan: hun jonge jaren in Liverpool, het vormen van hun eerste band The Quarrymen, hun ontwikkeling tot briljante muzikanten in Hamburg, de raketlancering naar roem in 1963, de touring jaren, de evolutie naar studio-artiesten tot het uiteindelijk opbreken van de groep in 1970. Unieke beelden van al hun significante optredens worden afgewisseld met interviews met de bandleden en belangrijkste medewerkers uit de hoogtijdagen. Van John worden oude interviews gebruikt om hem ook een stem te geven. De beste band allertijden verdient de meest uitgebreide documentaire en dat is The Beatles Anthology. Zelfs de meest obsessieve fans ontdekken hierin nog nieuwe feitjes en het is gewoon super fijn om zoveel tijd te mogen doorbrengen met het charismatische viertal.

02. The Beatles: Get Back (2021)
Regie: Peter Jackson
Met: John Lennon, Paul McCartney, George Harrison, Ringo Starr

Met deze bijna acht uur durende miniserie gaf de legendarische regisseur Peter Jackson Beatles-fans het ultieme geschenk; de kans om tijd in de studio door te brengen met de beste band ter wereld bij het maken van het album ‘Get Back’. Jackson en zijn team hebben het beeldmateriaal dermate goed opgeknapt dat het lijkt alsof het gisteren gefilmd is. Met deze documentaire heeft Jackson de geschiedenis herschreven; de ‘Get Back’-sessies waren niet vol conflict en verval. Zeker, de Beatles waren zoekende, maar de sfeer was vrij positief, zeker nadat de groep verhuisde van Twickenham Film Studios naar Apple Studio in London waar ze uiteindelijk hun beroemde laatste optreden op het dak gaven. De serie geeft ook een unieke inzage in het creatieve proces van de band, en we leren hoe klassieke rocksongs als ‘Get Back’, ‘Dig a Pony’ en ‘One After 909’ tot stand zijn gekomen. Een intiemere film over een rockband is nooit gemaakt.

01. Searching For Sugar Man (2012)
Regie: Malik Bendjelloul
Met: Rodriguez, Stephen ‘Sugar’ Segerman, Dennis Coffey

In de jaren 70 deden muziekproducenten in de VS een ontdekking: Sixto Rodriquez (artiestennaam Rodriquez), een briljante zanger en tekstschrijver uit Detroit. Rodriquez zingt poëtisch en profetisch over het leven in de grote stad, en doet sterk denken aan Bob Dylan, zowel qua stemgeluid als qua teksten. De documentaire opent met het liedje ‘Sugar Man’, en ik dacht meteen, WOH!: dit is een van de vetste nummers ooit. Die tekst, die stem, die melodie… Waarom ken ik dit niet? En dat hebben meer mensen zich afgevraagd sinds de jaren 70. In de VS verdween de artiest in de obscuriteit, terwijl hij in Zuid Afrika een sensatie werd. Zonder dat hij het wist! De documentaire volgt twee fans uit Kaapstad die eind jaren 90’ op zoek gingen naar hun muzikale held. Meer vertel ik niet, maar dit is echt een feel good documentaire. Een ongelofelijk verhaal, dat je een fantastisch gevoel zal geven en kennis laat maken met de meest waanzinnige artiest die je nooit gekend hebt. Sommige echte verhalen zijn zo mooi dat de beste schrijvers ze niet kunnen verzinnen. Searching For Sugar Man is zo’n verhaal.

Mind Matters

Laatst droomde ik dat mijn moeder mij in paniek opbelde over mijn broer. Hij had al zijn geld geïnvesteerd in complexe en risicovolle financiële producten. Een dag later sprak ik mijn moeder echt; ze vertelde dat mijn broer hun de dag daarvoor met hun financiën had geholpen en ze daarbij had geadviseerd hun spaargeld te beleggen in risicovolle financiële producten! (En zo te profiteren van de lage koersen door de coronacrisis.)

Toeval? Dat is goed mogelijk. Ik schrijf regelmatig over financiële zaken, mijn broer doet wel eens gek de laatste tijd, en mijn moeder is regelmatig bezorgd. De ingrediënten om deze droom te construeren waren dus latent aanwezig in mijn hoofd. Toch, voor iemand die denkt dat de gehele realiteit voortkomt uit een oneindig mentaal veld, is toeval niet voor alles zomaar een verklaring.

Het onderzoeksveld voor dergelijke fenomenen in de psychologie heet transpersoonlijke psychologie. Het uitgangspunt is dat het ego een afgebakend stuk geest is, maar dat we in werkelijk allemaal mentaal met elkaar verbonden zijn. De grondlegger van deze tak van de psychologie is Carl Gustav Jung. Hij noemde zulke gebeurtenissen synchroniciteit. Hiermee bedoelde hij zinvolle coïncidentie van uiterlijke en innerlijke gebeurtenissen die zelf niet causaal verbonden zijn.

Een bekende opvolger in het transpersoonlijke veld is de van oorsprong Tsjechische bewustzijnsonderzoeker Stanislav Grof. Hij gebruikte eerst LSD om proefpersonen transpersoonlijke ervaringen te laten beleven, maar toen dit verboden werd ontwikkelde hij de ademhalingstechniek holotropic breathwork. Door langdurig intensief in te ademen verandert het zuurstofgehalte in het brein en bereiken de proefpersonen de mentale staat van heelheid. Hierbij tappen ze in het bewustzijn van andere mensen, reptielen, vissen, vogels, insecten, en zelfs complete beschavingen of het gehele universum! Grof heeft duizenden proefpersonen dergelijke ervaringen laten ondergaan en allemaal hebben ze grote invloed gehad op hun levens. Onderstaand is de beschrijving van één hen:

“Ik had nooit serieus nagedacht over de mogelijkheid dat er zoiets als plantenbewustzijn bestond. Ik heb enkele verslagen gelezen van experimenten die wijzen op het ‘geheime leven van planten’ en beweringen dat het bewustzijn van de tuinman de oogst kan beïnvloeden. Ik heb dergelijke dingen altijd beschouwd als ongegrond new age gebazel. Maar hier was ik, volledig getransformeerd in een gigantische Sequoia-boom, en het was me absoluut duidelijk dat wat ik ervoer echt in de natuur gebeurt, dat ik nu dimensies van de kosmos ontdekte die gewoonlijk verborgen zijn voor onze zintuigen en intellect.

Het meest oppervlakkige niveau van mijn ervaring leek erg fysiek en omvatte dingen die westerse wetenschappers hebben beschreven, alleen gezien vanuit een geheel nieuwe hoek – als bewustzijnsprocessen geleid door kosmische intelligentie, in plaats van mechanische gebeurtenissen in organische en onbewuste materie. Mijn lichaam had de vorm van de Sequoia-boom, het was de Sequoia. Ik voelde de circulatie van sap door een ingewikkeld systeem van haarvaten onder mijn schors. Mijn bewustzijn volgde de stroom naar de fijnste takken en naalden en was getuige van het mysterie van de gemeenschap van leven met de zon – de fotosynthese. Mijn bewustzijn reikte helemaal tot in het wortelstelsel. Zelfs de uitwisseling van water en voedsel van de aarde was geen mechanisch, maar een bewust, intelligent proces.”*1

Stel dat dit echt waar is, wat zou dat dan betekenen voor de mensheid? Het antwoord komt van niemand minder dan Albert Einstein. Hoewel hij altijd is blijven zoeken naar een waarnemer-onafhankelijke externe lokale realiteit – waarvan kwantummechanica duidelijk heeft aangetoond dat die er niet is – begreep hij het transpersoonlijke principe heel goed. Hij zei: “’Een mens is een deel van het geheel dat door ons universum wordt genoemd, een deel dat beperkt is in tijd en ruimte. Hij ervaart zichzelf, zijn gedachten en gevoelens als iets dat losstaat van de rest, een soort optische waanvoorstelling van zijn bewustzijn. Deze waanvoorstelling is een soort gevangenis voor ons, die ons beperkt tot onze persoonlijke verlangens en tot genegenheid voor een paar personen die het dichtst bij ons staan. Het moet onze taak zijn om onszelf uit deze gevangenis te bevrijden door onze cirkel van mededogen te verbreden om alle levende wezens en de hele natuur in haar schoonheid te omarmen.”

Betekent dit dat je zelfs niet op een brandnetel mag stappen? Dat gaat wat ver. Maar begrijpen dat al het leven ‘ervaart’ kan voor de meeste ego’s geen kwaad om te beseffen. Dit zou een mooie volgende stap zijn in de evolutie van het leven op deze planeet.

© Jeppe Kleyngeld, mei 2020

*1 Grof, S., with Zina Bennett, H. The Holotropic Mind: The Three Levels Of Human Consciousness And How They Shape Our Lives. New York: HarperCollins Publishers, 1993