Empathie

Sociopathen en psychopaten voelen geen empathie. En als je dat zielig voor ze vindt heb je misschien wel teveel empathie.

Empathie is een emotie. Je voelt met een ander mee. Het is anders dan een rationele gedachte, zoals; ‘ik kan me wel in haar verplaatsen.’

Nog een kenmerk van empathie is dat het in eerste instantie voor het individu gevoeld wordt, en niet voor een groep. Anders zouden de meeste mensen wel meer voelen voor de volken die te kampen hebben met hongernoden en genociden – en die empathie vervolgens omzetten in actie. Empathie begint bij een persoon, en kan vervolgens uitgroeien tot empathie voor de groep waar die persoon tot behoort. Als een olievlek.

Oskar Schindler voelde bijvoorbeeld geen empathie voor het vervolgde Joodse volk in ‘Schindler’s List’. Dat veranderde toen hij het meisje met het rode jasje zag. Daar voelde hij wel empathie voor en dat groeide uit in empathie voor de groep. Toen is hij in actie gekomen.

Empathie 1

Empathie 2

Dit is een belangrijk gegeven voor bijvoorbeeld politici. Als ze vertellen wat een gewijzigd beleid gaat betekenen voor ‘10.000 Nederlanders’ zal dat in eerste instantie weinig empathie opwekken bij mensen die niet tot die groep behoren. Vertelt hij over het gezin, met een gehandicapte dochter, die moeten rondkomen van een schamele 400 euro, verandert dat.

Ook goede doelen kunnen profiteren voor deze kennis, wanneer ze geld willen inzamelen voor een land of regio. Licht er een individu uit, en er gebeurt wat…

#####################

Dit verhaal kreeg een triest vervolg op 2 september 2015.

Empathie is een emotie die de meeste mensen niet kunnen voelen voor groepen, maar alleen voor individuen. Ik ken iemand die dat wel kan: Loesje. Ze had het al over het helpen van vluchtelingen lang voordat Aylan’s lichaam aanspoelde op een Turks strand.

De meeste mensen, waaronder ik, zijn meer zoals Oscar Schindler, die in eerste instantie niets deed om het joodse volk te helpen totdat hij medelijden voelde voor het meisje in de rode jas, en door haar met de hele groep waar ze tot behoorde.

SCHINDLER'S LIST (1993) OLIWIA DABROWSKA STEVEN SPIELBERG (DIR) 025 MOVIESTORE COLLECTION LTD

De opkomst van geld (1)

Door Jeppe Kleijngeld

The Ascent of Money
The Ascent of Money - DVD
Documentaire, 2008
Regie: Adrian Pennick
Script/presentator: Niall Ferguson (gebaseerd op zijn boek)

Deel 1 – De opkomst van banken

In de documentaire The Ascent of Money, een financiële geschiedenis van de wereld, neemt Harvard professor Niall Ferguson ons mee op reis. Als historicus is Ferguson gespecialiseerd in financiële en economische geschiedenis. In The Ascent of Money laat hij ons zien waar geld en finance vandaan komen.

De documentaire begint in Peru, waar de Spaanse conquistador Francisco Pizarro in 1532 naar toe was getrokken om de legende van El Dorado te volgen. Hij roofde alle goud- en zilvermijnen van de Inca’s leeg. Het goud en zilver liet hij in munten omzetten en deze werden verscheept naar Spanje. Spanje werd echter niet rijker, want met de enorme toename in kwantiteit van de geldvoorraad, nam niet simultaan de waarde toe. Wat de Spaanse dieven niet begrepen was dat geld alleen waarde heeft wanneer iemand bereid is er iets voor op te geven. Een wijze les voor de hedendaagse schatkistbewaarders; print niet teveel briefjes bij…

Geld is gebaseerd op het vertrouwen dat iemand je ooit terugbetaald. Het woord ‘credit’ stamt dan ook af van het Latijnse woord ‘credo’ dat ‘I believe’ betekent. Leonardo of Pisa – ook bekend als Fibonacci – is de grondlegger van finance in de middeleeuwen. Hij introduceerde de superieure Hindi-Arabische wiskunde in het Westen. Zijn zeer invloedrijke publicatie Liber Abaci (Book of Calculation) uit 1202 is de basis voor het moderne boekhouden en introduceerde methoden voor de conversie van gewichten en maten, renteberekeningen, geld wisselen en andere applicaties.

The AoM 1 - De opkomst van banken

De reis gaat verder naar Italië waar bankieren zijn oorsprong heeft. Christenen mochten vanwege een verbod in de Bijbel geen rente rekenen voor het uitlenen van geld, maar de Joden hadden hier geen moeite mee. Joden begonnen dus geld uit te lenen, een cruciaal aspect voor economische groei. De vraag die zich opwerpt is echter waarom de Italianen hun schulden aan de Joodse uitleners (een minderheid) zouden terugbetalen in die tijd? Een onderpand kan helpen, maar nog beter is het grootschalig organiseren van uitleners in banken…

Dit was echter niet aan de Joden, maar aan de Italianen zelf. De Italiaanse familie Medici vond een manier om de Bijbelpassage te omzeilen. Uitlenen aan bekenden mocht inderdaad niet, maar aan vreemden? Via foreign exchange diensten wist de bank het vragen van rente te omzeilen en zo evolueerde het uitlenen van geld in bankieren. De Medici werden de Corleone’s van de Renaissance. Diversificatie en decentralisatie waren hun geheimen voor risicospreiding, kostenverlaging voor klanten en het maken van winsten. Grote winsten.

De documentaire gaat verder met de opkomst van obligatiemarkten.