Why Market-based Solutions Won’t Solve the Climate Crisis

‘Capital is seeking a path to maintain rather than to change.’

For those of us who are deeply concerned about the rapidly escalating climate disaster (like yours truly), it was certainly great to hear prominent voices in finance – such as hedge fund manager Larry Fink of Blackrock – start to express the need for urgent action in recent years. The days of climate denial and massive lobbying of the fossil industry are finally over, so it seems. However, according to Adrienne Buller, researcher at think tank Common Wealth, we have only moved on to a new illusion called ‘green capitalism’. Her book ‘The Value of a Whale’ is an antidote against the wishful notion that ‘the market’ is going to solve all problems.

It is easy to understand the appeal of green capitalism to politicians and investors alike. Through measures like ‘carbon offsets’, green capitalism aims to solve climate and biodiversity problems with minimal disruption to the current economic system. Carbon offsets make it possible for businesses to pay somebody to plant forest, so they can keep on polluting.

Ironically, in recent bootleg fires in Oregon and California, thousands of square kilometers of forest went up in smoke that was designated for the carbon offsets of companies including BP and Microsoft. Our response to ecological disaster is still determined by old economic thinking. Our institutions are still very much in the grip of this old mindset and this is the reason we are not making any real progress in addressing the escalating climate emergency.

Putting a Price Tag on Everything
The book is called ‘The Value of a Whale’ because in our current political climate every discussion about the ecological crises we are facing is framed in terms of markets and profits. In the neoliberal frame of mind, a transition directed by governments is considered undesirable and without chance. Reducing emissions will create untenable burdens for citizens and enormous debts for future generations. The only solution is that markets must solve the problem. To do this, the externalities of ecological damage must be adequately priced.

The IMF (International Monetary Fund) actually calculated the value of a whale. A specimen of the great whale is valued at two million dollars. This is based on its carbon capture capabilities and tourism income. The author says it may be weird to put an animal in a spreadsheet, but when discussing green capitalism the question is very relevant. After all, the global trade in carbon molecules is about to begin.

So why does Buller believe that putting a price on carbon won’t solve the climate crisis? The first problem is a practical one. Our current global economy is completely dependent on the earth’s ecosystems. These highly complex interdependencies are impossible to capture in prices, models and financial products. A second problem is that carbon pricing is employed because many economists find it the most efficient solution. But do we need efficiency? To radically reduce emissions, we need effectiveness more than anything. We also need solutions which are ethical and just, and carbon pricing doesn’t address these considerations at all. If a billionaire wants to be launched into space for fun? Fine, as long as he pays. Pricing is no equalizer for all parties.

ESG in Financial Markets Falls Short
During the Covid19 pandemic, the financial world saw a major boom in ESG (Environmental, Social and Governance). ESG-labels are given to funds that invest ethically and environmentally conscious. More awareness is a good thing, right? Yet, argues Buller, we are falling way short to what we could do. Let alone what we should be doing to prevent global warming to pass 1,5 degrees which is the upper limit to remain safe on the planet (which is already out of reach, says Bill Gates).

The problem with ESG-ratings, Buller writes, is that they are mostly concerned with reporting, and not so much with realizing actual impact in reducing carbon emissions. Again, they are not effective, except in greenwashing the activities of the financial sector. What we need to accomplish in a very short timeframe, is the recreation of the infrastructures of the global economy (energy, transport, agriculture, fertilizer, etc). Is carbon pricing the best means to do this? Why let markets decide rather than just designing an effective reduction plan? Because the latter solution would be far more disruptive to companies and capital. Carbon pricing gives politicians an excuse to not enforce much stricter regulations sooner. States and political operatives can use carbon pricing to visibly respond to democratic demands for action while minimizing individual accountability and, crucially, avoiding direct confrontation with fossil capital or with the underlying economic dynamics in which the ecological crises originates, namely the accumulative, expansionary and externalizing drives of capitalism.

In the EU, reducing emissions is therefore left to the free markets in the forms of tradable permits. Smart financial engineers have already developed derivatives around these permits that can be traded and swapped. Some large polluters have profited from these financial instruments to make money from polluting rather than paying for it. Little studies have been done into the effectiveness of carbon pricing, but the ones that have been done in the EU conclude that 0% or 1,5% lower emissions were accomplished. And this is considered the crown jewel of progressive EU climate policy! The fact that big companies are embracing carbon pricing, should be a clear marker that they see this as relatively painless measures. They can continue to do business as usual, add some more ESG-reporting to please regulators and capital providers, and as a bonus get a nice branding story to tell their customers. All this, once again, distracts from creating serious regulation with the much needed impact.

Another problem, even if big polluters want to change radically, is that they need their shareholders to go along. Shareholders are insulated from responsibility from the ecological and social havoc their investments cause. As we have seen in the 2008 financial crisis, society bears the risk. Asset management giants Blackrock and Vanguard own 20 percent of most S&P 500 companies. with the threat of huge selloffs, they can sway every management to first and foremost protect their investments. For the hugely influential asset management industry only one thing counts: the aggregate growth of the total asset pool.

ESG-investing might give us the impression that investors are moving their money from dirty to clean companies. In reality, it is mostly money changing hands between stock investors. There is hardly any link between these investments and the actions taken by a company. ESG is good at creating the impression of material progress while very little is really accomplished. Investing, Buller writes, is very different from making an investment. Investing might be entirely speculative with no material impact in the real world. A lot of money is made from failures.

Conclusion
The current ‘green capitalist’ movement is designed for – the name says it – capitalists, whose primary aim was and always will be accumulation. Because of the nature of climate risk with radical uncertainty due to cascading and self-reinforcing impacts, complex feedback loops and potential tipping points, we must adhere to a ‘precautionary principle’ – taking all the steps we are capable of in recognition of the fact that even a small chance of a catastrophic outcome is not one worth taking. Capitalism cannot and will not do this.

Yes, we are still trapped in old economic thinking. Even the lauded EU Green Deal is not based on rapidly curbing emissions, addressing inequality, reducing materials and so on. Rather, the inherent bias of world leadership and our international institutions is toward an imagined market-led efficiency of capital allocation that will not be realized, and which has no likelihood of being effective at delivering on the immensely complex challenge of overhauling our economy’s relationship with the natural systems that support it. Priority is on the creation and guarantee of new profitable areas for investors.

There is no easy solution going forward, but as Buller argues, market-based thinking isn’t it. We have to open our minds to how we want to live and what is ecologically possible, and organize our societies accordingly. Then we need strong political leaders to make this happen and accept that a price will have to be paid by everybody.

De opkomst en ondergang van wereldmachten

Voor MenA.nl schreef ik onlangs een stuk over het nieuwste boek van topinvesteerder Ray Dalio: Principles For Dealing With a Changing World Order: Why Nations Succeed and Fail. Hierin deelt de oprichter van Bridgewater Associates, één van de grootste hedgefondsen wereldwijd, de patronen die hij ziet in de opkomst en ondergang van wereldmachten.

Volgens Dalio herhalen zich steeds dezelfde patronen, waarbij een machtig land of keizerrijk eerst tot bloei komt, waarna problemen ontstaan in de vorm van politiek en sociaal conflict en verslechterende financiën. Die problemen leiden uiteindelijk tot een revolutie en/of oorlog waarna meestal een andere wereldmacht de dominante positie op het wereldtoneel overneemt.

Cycli zijn de norm, schrijft Dalio. Dus als professionals en investeerders kunnen we ze zien aankomen en erop anticiperen. Vaak denken mensen dat de toekomst een licht gemodificeerde versie van het verleden is, en dus profiteren ze niet van de ups en downs. De generatie die de Tweede Wereldoorlog meemaakte was somber gestemd en profiteerde nauwelijks van de post-oorlog boom periode op de beurs. Omgekeerd, mensen van de boom periode leenden erg veel terwijl dat historisch gezien leidt tot een periode van neergang. De omslag in een Grote Cyclus komt, in tegenstellingen tot de kleinere cycli, vaak maar één keer in je leven voorbij, dus je eigen verleden heeft je hier niet op voorbereid. Door de geschiedenis te bestuderen, kun je hier wel op voorbereid zijn.

De typische Grote Cyclus van wereldmachten
De opkomst van wereldmachten wordt gekenmerkt door een aantal factoren, zoals het niveau van educatie, innovatie, technologische vooruitgang, samenwerking tussen kapitaal en politieke macht, effectieve financiële markten, sterk leiderschap en militaire macht. Al deze zaken leiden tot een snellere en grotere toename van de productiviteit en als investeerder wil je weten waar dit de aankomende periode gaat plaatsvinden.

Succesvolle landen of keizerrijken kunnen de cyclus wel 200 of 300 jaar laten duren. De voorspoedige perioden duren daarmee veel langer dan de slechte, volgens Dalio. Deze slechte perioden ontstaan doordat de rijken meer rijkdom naar zich toe trekken, inclusief de productiemiddelen. Als de welvaart toeneemt, nemen ook de consumptie en decadentie toe en de productiviteit juist af. Er wordt meer geleend en er ontstaan bubbels. Wanneer het vervolgens economisch minder gaat vangen de minder welvarende mensen de klappen op en ontstaan er conflicten. Deze conflicten leiden vervolgens vaak tot revolutie en of oorlog, waarna er een nieuwe wereldorde wordt gecreëerd. Deze cycli blijven volgens Dalio bestaan omdat de menselijke natuur niet fundamenteel wijzigt. De mens heeft de neiging dingen tot extremen door te voeren waardoor het equilibrium verstoord wordt wat leidt tot een slinger de andere kant op.

De slechte tijden kunnen we zien als perioden van transitie. Het zijn reinigende stormen die ons verlossen van de excessen, zoals een te hoge schuldenlast, waarna we kunnen terugkeren naar onze fundamenten. Deze periode eindigt in een nieuwe politieke orde met een duidelijke machtsdistributie. Voor mensen zijn de voorspoedige tijden uiteraard prettiger, maar beide perioden hebben een functie, namelijk ons verder brengen in de evolutie en in die zin zijn ze niet ‘goed’ of ‘fout’, aldus Dalio. De tekenen van een verschuivende wereldorde zijn nu overal om ons heen zichtbaar; enorme welvaartskloven, de historische lage rentes, een groeiende schuldenlast, het massale drukken van geld (vooral sinds de covid-pandemie), toenemend populisme en politiek conflict en een enorm uit de hand lopende klimaat en biodiversiteitscrisis.

Relatieve neergang van de Verenigde Staten en de opkomst van China
De huidige nieuwe wereldorde ontstond in 1945 en de volgende verschuiving is nabij. Het verzwakken van het ene keizerrijk kan samenvallen met de opkomst van een andere. Dat is precies wat we nu zien: een rijzende wereldmacht (China) die concurreert met de huidige wereldmacht (de VS) in handel, technologie, kapitaalmarkten en geopolitiek. De VS verkeert nu in fase 5 van 6, stelt Dalio. Het land heeft zeker nog een aantal krachten, waaronder innovatie in technologie en militaire macht, maar dit is relatief minder aan het worden. China zit in fase drie, de bloeiperiode, en doet er goed aan deze fase zo lang mogelijk te laten duren.

Dalio maakt zich vooral zorgen over de groeiende tegenstellingen in de VS en de verslechterende financiële situatie. Bij zowel de democraten als republikeinen krijgen meer extreme visies de overhand en verdwijnen de gematigde meningen. In een onderzoek uit 2019 gaf 42 procent van de aanhangers van beide partijen aan de oppositie als ‘ronduit slecht’ te beschouwen. Onderzoek wijst uit dat de kans dat de twee partijen daardoor ver gaan komen in het gezamenlijk vinden van oplossingen voor de grote problemen in het land zeer klein is. De volgende fase voor de VS is een staat van burgeroorlog. Het hoeft geen ‘echte’ oorlog te betekenen; een vreedzame revolutie waarin de schulden worden geherstructureerd (een soort ‘Great Reset’) is ook mogelijk. Maar als gewelddadige conflicten toenemen (denk aan de bestorming van het Capitool) weet je dat een land in de problemen zit. Dalio schat de kans op een binnenlandse oorlog in de VS op 30 procent de komende 10 jaar. Kunnen de Amerikanen dit omkeren? Alleen als ze zich verenigen en de ongelijke verdeling van welvaart daadwerkelijk aanpakken.

Conflicten van de interne orde gaan vaak samen met conflicten van de externe orde. De handelsoorlog tussen de VS en China is een goed voorbeeld. Het meest explosieve conflict in potentieel is de confiscatie van Taiwan door China en de reactie van de VS daarop. Kan dit leiden tot een derde wereldoorlog? Dit is erg lastig te voorspellen, maar zeker niet uit te sluiten. Het is lastig voor te stellen hoe een dergelijke oorlog zich zou voltrekken met moderne oorlogsmiddelen, maar het lijdt geen twijfel dat het buitengewoon vernietigend zou zijn voor alle betrokken landen. Vele winnaars uit het verleden, zoals Duitsland en Japan, hebben dergelijke perioden van enorme welvaartsvernietiging meegemaakt.

Het is van het grootste belang dat deze daadwerkelijke, militaire oorlog koste wat het kost vermeden wordt. In dat geval hoeft het begin van een nieuwe Grote Cyclus niet zo erg te zijn. Er zal een grote herstructurering van schulden en herverdeling van macht en welvaart plaatsvinden, maar daarna kan een land of keizerrijk weer met een schone lei beginnen en heeft de centrale bank weer de middelen om de economie te stimuleren. En we kunnen waardevolle lessen leren. Dat is evolutie – volgens Dalio dé stabiele kracht in het universum. We moeten vooral leren om niet bij ons eigen perspectief te blijven, maar ook de oogpunten van anderen te leren begrijpen. Iedere fase van de cyclus heeft een andere visie die het beste werkt. Deze verschillende perspectieven leren begrijpen kan een hoop waardevernietiging voorkomen.

Misleid door toeval

“We favor the visible, the embedded, the personal, the narrated and the tangible. We scorn the abstract”
— Nassim Nicholas Taleb, Fooled by Randomness (2001)

De rol van toeval is veel groter dan we denken. Toen Nassim Nicholas Taleb zijn boek ‘Fooled by Randomness’ had afgeleverd kreeg hij commentaar van succesvolle mensen die zeiden; ‘dus mijn harde werk doet er niet toe?’ Natuurlijk ‘chance favors the prepared‘, maar business boeken die zeggen dat je rijk en succesvol zult worden door de dingen te doen die bestudeerde miljonairs hebben gedaan zijn grote onzin. Hard werken en het nemen van risico’s staan niet gelijk aan succes. Heeft de schrijver ook gekeken op het kerkhof van mislukte ondernemers? Werkten die niet ook hard en namen zij geen risico’s? Wanneer je genoeg handelaren neemt zal er door puur toeval altijd iemand bijzitten met het track record van Warren Buffett. Wij zien alleen de winnaars en krijgen dus een vervormd beeld van de werkelijkheid.

Geluk is vaak vermomd als niet-geluk. Een president wijst successen als banencreatie en economische groei graag aan zichzelf toe. Slechte zaken als inflatie en hoge schulden komen door zijn voorganger. De media dragen hier in belangrijke mate aan bij, want zij zijn gebaat bij kijkcijfers en die krijg je door sensationele soundbites en niet door waarheidsbevinding. Zolang journalisten, met name van radio en televisie, zichzelf vooral zien als entertainers is er weinig aan de hand. Als ze zichzelf te serieus nemen, kan dat zeer gevaarlijk zijn. Als de wereld complexer wordt (wat gebeurt) zoeken mensen naar versimpeling.

Taleb is van mening dat veel professionals betaald krijgen om overal wat in te lezen. In de sector waar hij uit afkomstig is – de wonderlijke wereld van finance – gebeurt dat volop. Beursgoeroes en economen zijn fantasten. Hun succes hangt puur af van hun retoriek, niet van hun testbare bijdragen aan werkelijk succes. Ze lopen geen risico’s met hun voorspellingen over het lot van markten. Prima als vermaak, maar net als bij de journalisten geldt dat je dit ‘lawaai’ niet moet verwarren met kennis, want dat leidt tot idiote beslissingen. Taleb heeft zelf geen mening over hoe markten zich gaan ontwikkelen. Dat is lariekoek als je verstand hebt van de rol van toeval.

In ‘Fooled by Randomness’ ontmoeten we twee handelaren: John en Nero. John verdient meer geld en woont in een groter huis. Hij is ook snobistisch. Nero is een zeer conventionele belegger die veilige opties kiest, zoals overheidsobligaties. Overheden gaan zelden failliet. Wie van de twee handelaren is gevoeliger om op te blazen? John heeft nooit les gehad in kansberekeningen en dat komt hem duur te staan. Hij stond blootgesteld aan een Zwarte Zwaan, een gebeurtenis met een zeer kleine waarschijnlijkheid van uitkomen, maar met een enorme impact. In de high yield bond markt waarin hij actief was had hij in zeven jaar tijd 250 miljoen dollar verdiend, en nu verloor hij 600 miljoen dollar in een paar dagen tijd. Omdat hij een hogere leverage was aangegaan om te profiteren van de bubbel, was nu het verlies ook veel groter. Nero heeft zich ingedekt tegen randomness wat betekent dat hij minder dan John geprofiteerd heeft van de ‘boom’, maar hij komt gemiddeld beter uit.

Dat principe begrijpen maar heel weinig mensen. Onze geesten zijn (intuïtief) niet afgesteld op toeval. We hebben alleen oog voor alles wat gelukt is. Waar vinden we de top 500 lijst met de meest mislukte bedrijven en ondernemers? We krijgen alleen de succesverhalen te zien en wijzen die toe aan vaardigheden en slimme beslissingen. Over succesvolle CEO’s worden biografieën geschreven die hen neerzetten als visionaire leiders, maar Taleb noemt ze ‘empty suits’. Ze hebben charisma en kunnen goed verhalen vertellen, maar het is erg moeilijk om het succes van een bedrijf te relateren aan het kleine aantal beslissingen dat de CEO gemaakt heeft. Gaat het goed met het bedrijf, krijgt de CEO roem en een vette bonus. Gaat het slecht krijgt hij een vertrekpremie van 50 miljoen dollar. Persoonlijk risico loopt de ‘empty suit’ niet.

Ook leren we niet van de geschiedenis. Met de statement ‘dit is nooit eerder gebeurd’ worden risico’s te makkelijk afgedaan als niet relevant. We moeten daarom voorzichtig zijn met empirisch bewijs: het ergste dat in ons leven ooit is gebeurt, is niet het ergste dat kan gebeuren. Dat je duizenden witte zwanen hebt gezien, betekent niet dat alle zwanen wit zijn. Alle zwanen waren wit voor de ontdekking van Australië.

Omdat we sukkels voor toeval zijn en dit ingeboren is, zijn de enige verdedigingsmechanismen dat we hebben tegen de verborgen rol van geluk scepticisme en kritisch denken. Het bedrijven van scepticisme doen we door op kantoor te zitten en ons te realiseren dat we niks weten. In de toekomst lachen we om alles wat we vandaag als waarheid aannemen. We zijn dan wel idioten, maar we hebben tenminste kennis over dat we idioten zijn. Neem wetenschappelijke instituties en alle andere ‘weters’ niet al te serieus.

De kritische denker is daarnaast altijd bereid van mening te veranderen met minimale schaamte. Getrouwd zijn met het verleden kan een groot risico en obstakel vormen. Misschien is een psychopaat daarom potentieel een succesvolle zakelijke beslisser. Omdat de amygdala van de psychopaat beschadigd is, heeft hij/zij geen emotionele attachment aan zijn positie en kan het dus onmiddellijk loslaten als dat rationeel het beste is.

Mensen zijn geneigd om allerlei verklaringen te verzinnen voor waarom dingen gebeuren. Dat is biologisch bepaald. In een gedragsonderzoek kregen hongerige duiven op volkomen random momenten voer toebedeeld. De duiven gingen na verloop van tijd regendansen en andere rituelen uitvoeren omdat ze dachten hiermee de toevoer van voedsel te beïnvloeden. Wij zijn ook biologische wezens en dus net zo gevoelig voor misconcepties, misplaatst geloof en vooroordelen.

Het laatste wapen, stoïcisme, is het dragen van ons lot, hoe ongelukkig ook, met waardigheid. Het enige waar Vrouwe Fortuna niks over te zeggen heeft is ons gedrag. Taleb wenst je hier veel geluk mee.

Lees ook essays over andere boeken van Nassim Nicholas Taleb:
De Zwarte Zwaan (2008)
Antifragiel (2012)

Writing’s on the Wall

Big night.

In a few hours seeing the latest Bond SPECTREcle, as a completion of my major 007 project. Quite a happy prospect.

It is also an existential quest, as always. My parents in law are moving out of town. They sold their place to a crazy Chinese Dutch entrepreneur, and will move to Vijfhuizen early February next year. This will be the last night I’m crashing here. Me and my little girl.

The pieces are always moving. Constantly. It is enough to drive any man crazy. Still searching for a littl’ bit of purpose, eh? Yesterday, I attended a conference for credit managers. Does that sound depressing? Not to me, I’m used to it. But… I did witness this kind of odd, kind of scary phenomenon. A Dutch super star CFO, yes they do exist, who made it big in Switzerland as finance chief of a major logistics company, attended the conference. He did a session on global working capital, which I covered for my finance platform. In the room, there were about 20 credit managers, 25 tops. And the CFO started the session by saying he reached the age of 66 and recently retired… So what right?

Now here’s the scary part. If this guy – who made it to the board of a multinational, and was in charge of thousands of people, and billions of euro’s worth of assets – is now doing speeches for a bunch of credit controllers, if that is his future, then WHAT THE HELL IS MY FUTURE GONNA LOOK LIKE? Or for any other sad chap around me? Yes, even for the likes of Brad Pitt. Because if that guy completed a movie… let’s say Se7en. He completed Se7en and it’s a huge hit, right? And for a while this mofo is the hottest shit on the planet, and everything’s great for him, BUT then this tropical wind of bliss will blow over, people will move over to the Next Gigantic Thing, and Pitt Boy will be left a sorry ass wanker. A sad tad. Yes, it is true. It is true because it’s experience.

There is nothing you can do. No way to become immortal. I don’t care if your name is Michael Jordan, Steve Jobs or Freddie Mercury. Today it is SPECTRE. Tomorrow some other big thing will come along. Welcome to human existence.

There is a cure though: alcohol.

I am sitting in the bar of the Krasnapolsky right now ordering wine 7 euro’s a glass. One after the other… I am meeting my homeboy Willem in 20 minutes. Then we’ll grab a bite and check in for my childhood hero. My hero still… I’ll report afterwards.

Editor’s Note: The rest of the notebook consists of nothing but incomprehensible scratchings. There is only one sentence readable. It says: ‘Live raw and always live in the moment’.

Writings on the Wall 2