Tagarchief: Geld

Cloud Money

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Dit fragment is opgedragen aan Arnold

Contant geld wordt door overheden gepresenteerd als een gedateerde barrière naar vooruitgang. Volgens journalist en monetair expert Brett Scott is dit onderdeel van de agenda om contant geld te vervangen door digitaal geld aka ‘cloud money’ (de titel van Scott’s recente boek).

Creditcard-organisaties als Visa zitten ook in het complot. In een persbericht dat ik laatst ontving van Visa stond het volgende:

Zo heeft 32 procent van de Nederlanders ook zelden of nooit meer contant geld bij zich. Bij degenen die wel contant geld op zak hebben, gaat het meestal om een klein bedrag… Bij betalen blijft de pinpas nog altijd het favoriete betaalmiddel in Nederland. Voor 63 procent van de Nederlanders geniet deze manier van betalen de voorkeur. Contant geld volgt (17%), maar kort daarna komt betaling via smartphone, waaraan inmiddels bijna evenveel Nederlanders (15%) de voorkeur aan geven. Bij het weggaan van huis neemt de meerderheid zelfs liever de smartphone mee (53%) dan de portemonnee (43%). Jos van de Kerkhof, Country Manager bij Visa: “Consumenten moeten de keuze hebben om te betalen op de manier die zij willen. We zien een verschuiving naar steeds meer mobiele betalingen, waarbij jongeren het voortouw nemen. Een samenleving met meer digitale betalingen is veiliger, omdat nieuwe technologieën een betere beveiliging met zich meebrengen.”

In dit persbericht wordt contant geld inderdaad gepresenteerd als iets van de oudere generaties, dat in dit tijdperk van digitalisering overbodig is geworden. Hierboven staat dat digitaal veiliger is, maar is dat eigenlijk wel zo? Het boek ‘Cloud Money’ is bedoeld om wat tegengewicht te geven tegen dit overmatige optimisme over betaaltechnologie. Er zijn genoeg redenen om wantrouwig te zijn jegens de Big Tech-bedrijven die een ‘cashless society’ willen creëren. Contant geld is namelijk veerkrachtiger en het beschermt – in tegenstelling tot digitaal geld – de privacy van de betaler.

Digitalisering verandert de samenleving is een waanzinnig tempo. Onze levens zijn steeds meer gekoppeld aan digitale diensten geleverd vanuit grote datacenters. De digitalisering van geld is de volgende, bepalende stap. Het is zo belangrijk omdat de werelden van technologie en finance steeds meer verbonden worden, en onze afhankelijkheid hiervan steeds groter wordt.

War on cash
In veel winkels wordt cash tegenwoordig niet meer geaccepteerd. Pinautomaten worden in toenemende mate verwijderd. De banken klagen regelmatig dat ze die dingen überhaupt nog in stand moeten houden. Maar waarom, vraagt Scott zich af, heeft iedere transactie nu een ‘money mover’, zoals Mastercard of Apple, nodig? Deze money movers kunnen drie dingen doen die cash onmogelijk maakt:
1) Transactie toezicht: “aha, je hebt een dildo besteld.”
2) Transactie censuur: ze kunnen transacties blokkeren die ze niet aanstaan.
3) Massale automatisering vergroot de macht van de grote bedrijven.

Er wordt nu een oorlog tegen contant geld gevoerd door een aantal ‘samenzweerders’: de banken die mensen graag in hun wereld van banktransacties willen insluiten; de betaalmaatschappijen die rijk worden van een groter volume aan digitale betalingen; de fintech-bedrijven die cash zien als obstakel voor vooruitgang; de overheden die meer controle willen; en de techbedrijven die hun dominantie in de economie nog verder willen vergroten middels afhankelijkheid en ongebreidelde dataverzameling. De samenzweerders voeren actief campagne tegen cash, zoals de campagne ‘the new money is here’ in India. Daarin wordt digitaal geld zo gepresenteerd dat het lijkt alsof iedereen al akkoord is met de verandering. Contant geld heeft geen mainstream vertegenwoordiger die het verdedigt.

Crypto als uitdager?
Tegenstanders van het globale digitale geldsysteem stellen vaak dat de oplossing al gevonden is in de vorm van cryptovaluta en de onderliggende technologie waar die op draait: de blockchain.

De decentraal opererende cryptovaluta worden vaak gepresenteerd als de ‘democratisering van geld’ en goeroes voorspellen dat deze wonderlijke valuta ons van de inhalige banken gaan afhelpen. Maar dat is niet hoe geld werkt. Commerciële banken hebben de mogelijkheid om geld te creëren elke keer als ze een lening uitschrijven. Wat wij verstaan onder ‘geld’ is eigenlijk een verandering in de grootboeken van de banken. In dat proces vergroten zij steeds de geldvoorraad. Geld wordt uitgegeven door centrale banken en erkent in rechtbanken.

Cryptovaluta zijn op dit moment waard ‘wat de gek ervoor geeft’. Het is een ‘token’-systeem en geen monetair systeem. Bovendien is het gekoppeld aan bankgeld. In El Salvador kun je betalen in bitcoin, maar je betaalt eigenlijk in dollar wisselkoersen. De prijs van je hamburger kan wel veertig keer veranderen terwijl je in een restaurant zit. Cryptovaluta in deze vorm is geen uitdager van ons monetaire systeem.

Conclusie
De auteur Brett Scott vindt het afsterven van contant geld zorgelijk omdat een veerkrachtig systeem meerdere opties moet bieden. Een gebouw met alleen een lift en geen wenteltrap is niet veilig. Hetzelfde geldt voor een samenleving met alleen digitaal geld. Cash is inclusief, en bankieren is dat niet. Het blokkeert dataverzameling en de dreiging om uitgebannen te worden uit de economie, een reëel gevaar van de algoritmes en AI-tools die de banken en techbedrijven inzetten.

Maar zijn belangrijkste bezwaar is de genadeloze opkomst van corporate capitalism, waarin alle kleine ondernemingen op den duur vervangen worden door mega-ketens. Dit systeem – dat floreert op efficiency, snelheid en schaal – moet blijven groeien en alles wat langzamer is, zoals cash, is een blokkade en daar moeten we vanaf. De term digitale betalingen wordt vaak samen gebruikt met ‘frictieloos’, alsof het vooral belangrijk is dat we haastig door het leven gaan en zo snel mogelijk dingen consumeren, een noodzaak in het voortdurend uitbreidende kapitalistische systeem.

Digitaal geld speelt een cruciale rol in de fusie tussen Big Finance en Big Tech, een zeer krachtige beweging die onze toekomst zal bepalen, maar nauwelijks besproken wordt in dagelijkse gesprekken en in de media. Contant geld is het laatste obstakel voor deze fusie en moet daarom beschermd worden. Het is de laatste barrière die voorkomt dat we volledig overgeleverd zijn aan de grote techbedrijven, besluit Scott. Ons recht om cash te gebruiken moet behouden blijven.

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

7 tijdloze lessen over rijkdom

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Let wel, deze lessen komen niet van mij, maar van G.S. Clason, schrijver van De rijkste man van Babylon.

Babylon of Babel is een stad uit de Oudheid, die zich in het huidige Irak bevindt, 80 km ten zuiden van Bagdad. Men schat dat Babylon tussen 1770 en 1670 voor Christus de grootste stad van de wereld was en nogmaals tussen 612 en 320 voor Christus. Mogelijk was het ook de allereerste stad die een bevolkingsaantal van boven de 200.000 telde (Wikipedia).

De Babyloniërs waren zeer succesvol in het vergroten van hun welvaart. De burgers respecteerde geld en gebruikte solide financiële principes om hun fortuinen uit te breiden. De eerste financiers kwamen uit Babylon, stelt Clason. Het persoonlijke succes van alle burgers was algemeen beleid in de stad van de beroemde hangende tuinen.

In het boek geeft de rijkste man van de stad, Arkad, zijn vrienden tips over hoe ook zij rijkdom kunnen vergaren.

1. 10 procent van je inkomen, houd je
Een deel van wat je verdient – 10 procent – geef je niet uit, maar houd je en laat je voor je werken (zie tip 3). Rijkdom is als een boom: het begint met een klein zaadje (seed capital) van waaruit het begint te groeien. Volgens Arkad lukt het je verrassend makkelijk om van 90 procent van je huidige budget te leven.

2. Beheers je uitgaven
Verlangens nemen evenredig toe met je middelen. Zelfs de rijken willen vaak meer dan ze kunnen veroorloven. Realiseer je dat tijd je belangrijkste middel is. Maak de juiste keuzes in je genot en neem (zonder spijt) afscheid van sommige andere gewoontes. Geniet van het leven.

3. Investeer slim
Een van de personages in De rijkste man van Babylon, een wagenmaker, investeert zijn eerste vergaarde kapitaal in de onderneming van een stenenlegger. Deze arbeider wil juwelen gaan kopen in een verre stad en deze met winst doorverkopen. Je raadt het al, dit inleggeld raakt de wagenmaker kwijt. Wat weet een stenenlegger van juwelen? Investeer alleen in mensen die bewezen competenties hebben in het uitvoeren van hun plannen. En wees beducht voor te rooskleurige winstprojecties.

4. Het gaat niet om bezit, maar om cashflow
Je kunt een berg geld hebben, maar daarbij ben je nog niet financieel succesvol. Een fortuin waar niks bijkomt kan heel snel als sneeuw voor de zon verdwijnen. Een continue cashflow verdient vele malen meer de voorkeur dan een statische berg geld. Met les 3 en 7 werk je aan het vergroten van die inkomende stroom.

5. Bezit je eigen huis
Het bezitten van je eigen huis is een slimme investering omdat het je op den duur heel veel uitgaven bespaart. Wie huurt, blijft zijn leven lang betalen voor wonen. Wie koopt, heeft op een gegeven moment een gigantische kostenpost minder.

6. Spaar voor pensioen en familie bij vroegtijdige dood
We hebben als mensen nou eenmaal te maken met onvoorspelbaarheid. Je weet niet hoe lang je in staat bent om te verdienen en zult dit risico moeten incalculeren als je niet wilt dat je familie met niks achter blijft.

7. Werk aan je vermogen om te verdienen
De beste timmerman kan hogere rekeningen sturen dan een gemiddelde. Zorg dus dat je altijd aan de frontlinie zit van je gekozen beroep. Leer continu bij. Werk aan de vaardigheden die je beter maken in je vak en dus je inkomsten vergroten.

Lees ook: 7 lessen voor ultiem levensgeluk

De Bitcoin revolutie

Posted on by Jeppe Kleijngeld

de-bitcoin-revolutie-2

‘Bitcoin, dat is toch niks geworden?’

Wie de documentaire ‘The Rise And Rise Of Bitcoin’ kijkt zou op deze mening kunnen terugkomen.

In deze film worden een aantal Bitcoin-enthousiasten van het eerste uur gevolgd. Hun enorme passie voor deze ‘digitale munt’ komt vanuit het gegeven dat hij mensen bevrijd. Overheden kunnen nooit Bitcoins ‘bijdrukken’ zoals met onze huidige valuta wel gebeurt. Dat maakt het, net zoals goud, een veilig ruilmiddel dat niet misbruikt kan worden door machthebbers. Bij het bijna bankroet van Cyprus in 2013 bijvoorbeeld, plunderden de overheid de rekeningen van zijn burgers. Bitcoin bleek een veilige haven.

De Bitcoin werd in 2009 onthuld door de mysterieuze Satoshi Nakamoto – een pseudoniem van een ongekende computerprogrammeur of groep programmeurs. Nakamoto verspreidde het ontwerp van de open source digitale valuta en programmeurs wereldwijd probeerden er gaten in te schieten, maar het ontwerp van Nakamoto bleek briljant in elkaar te zitten. De Bitcoin zou een revolutie worden…

Bitcoins worden gedolven met speciale computers. Dit proces staat bekend als ‘mining’. Het maximaal aantal Bitcoins dat er ooit zal zijn is vastgesteld op 21 miljoen. Dit maximum maakt dat overheden de waarde niet kunnen beïnvloeden. Nog een uniek kenmerk van Bitcoin is dat geen overheid of centrale bank er eigenaar van is. Het is een decentraal systeem dat betalen via het internet mogelijk maakt. “Ik denk dat Bitcoin voor banken gaat doen wat e-mail voor de post heeft gedaan”, zegt een Bitcoin-delver. “Het maakte het niet irrelevant, maar dwong ze wel zich te richten op hun sterke kwaliteiten.”

De Bitcoin werkt middels een onderliggende technologie genaamd de blockchain, een gedeeld boekhoudsysteem waarop honderden computers samenwerken om het eigendom te traceren van de digitale munten. De blockchain is veilig voor fraude, dus zodra geverifieerd is dat Bitcoins van jou zijn is dat onweerlegbaar vastgelegd. Je kunt nu de Bitcoins gebruiken om naar iedereen ter wereld geld te sturen net zo makkelijk als je een e-mail stuurt.

Maar als het zo’n goed idee is, waarom is het dan niet van de grond gekomen? De vele slimme mensen die in ‘The Rise And Rise Of Bitcoin’ ondervraagt worden vergelijken met de opkomst van het internet. Men begreep simpelweg eerst niet wat men ermee moest. Een belangrijke belemmering is verder het gebrek aan infrastructuur. De Japanse Bitcoinbeurs Mt Gox was lange tijd het enige verkooppunt. Ook onduidelijkheid over veiligheid en wet- en regelgeving werkt belemmerend. Immers, vertrouwen is cruciaal voor elke valuta.

Maar de overtuiging van de Bitcoin-subcultuur die gevolgd wordt in deze documentaire werkt aanstekelijk. Hoe de toekomst eruit ziet weet niemand, maar de volgende stelling snijdt zeker hout: zoals internet onze manier van communiceren voorgoed veranderd heeft, zal de digitale munt – of dat nu Bitcoin of een opvolger is – de manier veranderen hoe we met geld omgaan. Het lijkt slechts een kwestie van tijd voordat deze sociaal-economische revolutie werkelijkheid wordt.

de-bitcoin-revolutie

Nog 10 economische ideeën die je echt moet kennen

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Verbeter je economisch denken met deze 10 economische theorieën en definities. Dit is een vervolg op: 10 economische ideeën die je echt moet kennen

11. Communisme
In 2005 stelde BBC een lijst samen van de meeste favoriete filosofen aller tijden. Op de eerste plaats kwam Karl Marx met een verbijsterende 28 procent van de 30.000 stemmen. Hoe kan het dat Marx zo populair is terwijl zijn ideeën in de praktijk mislukt zijn? Het centrale idee in de theorie van Marx is dat maatschappijen – net als mensen – door een evolutieproces gaan. Daarbij adapteren ze eerst minder ideale systemen, zoals kapitalisme, om uiteindelijk te eindigen met het ideale, klasseloze systeem: het communisme. Het is echter ontzettend lastig gebleken een economie centraal aan te sturen. De voorbeelden uit de 20ste eeuw zijn dan ook niet erg succesvol te noemen. De Sovjet Unie heeft zich op slecht één gebied ontwikkeld tijdens het communistische bewind: ruimtevaart en het leger. Niet toevallig was dat ook het enige gebied waarop het concurrentie ondervond, namelijk van de Verenigde Staten.

12. Individualisme
Individualisme stamt uit de Oostenrijkse school van economie, begonnen door Carl Menger. Het centrale idee is dat individuele keuzes het grootste belang hebben. Mainstream economics is een top-down studie die kijkt naar hoe goed een economie het doet, en aan welk beleid dat te wijten is. In de Oostenrijkse school werd het individu op de voorgrond geplaatst. Het economisch succes van een land is de optelsom van de keuzes van miljoenen individuen. Wat heb je aan dit gedachtegoed dat sceptisch staat tegenover forecasts, en economie ziet als kunst en niet als wetenschap? Toch is het een belangrijk idee geweest in de toename van laisser-faire; het vrij laten van productie en (handels)verkeer. Dit vormde het centrale idee in de regeringen van Ronald Reagan en Margaret Thatcher.

13. Aanbodeconomie (supply side economics)
Gericht op de aanbodskant van de economie (bedrijven en werknemers). Dit is een controversieel onderwerp omdat het twee groepen in tweeën splitst: diegenen die geloven dat de overheid een rol te vervullen heeft in de distributie van welvaart, en diegenen die geloven dat je mensen en bedrijven zoveel mogelijk vrij moet laten. Die laatste groep is bijvoorbeeld vaker voorstander van privatisering van water- en energiebedrijven. Fiscaal beleid is ook een belangrijk onderdeel van aanbodeconomie, omdat het een belangrijke prikkel is om de aanbodskant (productie en arbeid) in beweging te krijgen. Vraagt de overheid te veel belasting, wordt het minder aantrekkelijk om te gaan werken. Vragen ze te weinig, dan hebben ze te weinig inkomsten om sociale voorzieningen in stand te houden. De kunst is om precies het juiste tarief te vinden.

14. Marginalisme
De hele nacht doorleren voor een examen doe je omdat je je diploma wilt halen, maar er komt een punt waarop je beter kunt gaan slapen dan verder doorleren. Dat is het bepalen van de marge. Een ander voorbeeld is het produceren van een gloeilamp. Op een gegeven punt is de omzet die je haalt uit de productie van één extra gloeilamp lager dan de productiekosten die je ervoor moet maken. Marginalisme wordt dus geassocieerd met argumenten over veranderingen in de hoeveelheden van een product of dienst die de subjectieve waarde bepalen. De Britse econoom Alfred Marshall speelde een belangrijke rol in de ‘marginalist revolution’, het idee dat consumenten proberen hun consumptie aan te passen totdat het marginale nut gelijk komt te staan aan de prijs.

15. Geld
Niet alles in de economie is geld, maar geld maakt wel economen van ons allemaal. Zonder geld zouden we aan ruilhandel overgeleverd zijn, en zouden onze economieën zeer complex en inefficiënt worden. Geld is een rekenmiddel waarmee we gemakkelijk de waarde van transacties kunnen berekenen. Er zijn twee soorten. Grondstoffen (commodity) geld dat een intrinsieke waarde heeft, zoals goud, voedsel en sigaretten (in een gevangenis). En chartaal (fiat) geld, zoals een briefje van vijf euro dat iets waard is omdat de overheid dat zegt. Geld functioneert alleen als er vertrouwen is. Een belangrijke rol van de overheid is zorgen dat geld in de toekomst nog wat waard is om het vertrouwen te handhaven. Hoeveel geld er in een economie omgaat is een goede manier om vast te stellen hoe gezond een economie is. Mensen die veel geld hebben voelen zich rijk en geven veel uit. In reactie daarop kopen bedrijven meer grondstoffen en materialen in om aan de vraag te voldoen.

10 economische ideeën - Geld

16. Micro en Macro
Micro is klein. Macro is groot. Micro-economie – een bottum-up benadering van economie – houdt zich bezig met de vraag hoe huishoudens en bedrijven beslissingen nemen en interacteren met de markt. Macro-economie – een top-down benadering – houdt zich bezig met het functioneren van complete economieën. De micro-economie is een heel breed veld dat kijkt naar vraag en aanbod, en hoe bijvoorbeeld huishoudens reageren op zekere belastingmaatregelen. Specialismen binnen de micro-economie zijn bijvoorbeeld public finance, de arbeidsmarkt, of een bepaalde sector. Een macro-econoom zal zich typisch afvragen waarom de groei van een land zo hoog is, terwijl de inflatie laag blijft (dit was het geval in de VS in de jaren 90’). Een ander voorbeeld is Pikkety die onderzoekt waarom er meer ongelijkheid is ontstaan in o.a. het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.

17. Bruto Binnenlands Product (BBP)
Het belangrijkste economische cijfer dat de inkomsten en uitgaven van een land of economie meet. Daarbij worden ook de inkomens van buitenlandse firma’s meegerekend die binnen de grenzen van dat land opereren. Het nominale BBP betekent dat de inflatie al verrekend is in het cijfer. Economen kijken vooral naar de groei van het BBP. Of de krimp natuurlijk; als het BBP twee kwartalen achter elkaar daalt zit dat land in een recessie. Het BBP heeft wel wat beperkingen. Stel, dat een land bijvoorbeeld heel veel immigranten binnenhaalt stijgt het BBP wel, maar niet de individuele output per medewerker. Daarom kijken sommige economen liever naar de productiviteit per medewerker. Toch blijft het BBP de maatstaf om het succes van een economie aan af te lezen.

18. Centrale banken and rentetarieven
Centrale banken sturen de economie weg van ‘booms en busts’. Als de economie heel hard groeit moeten ze de rente verhogen om op een beschaafde wijze een einde aan het feestje te maken. Als de economie in een dal raakt kunnen ze de rente weer verlagen, zodat de economie weer een kickstart krijgt. Niet alleen inflatie wordt beïnvloed door rentetarieven, maar ook valuta. Dat maakt het meer of minder interessant voor landen om te investeren in het land, en het kan de export duurder en onaantrekkelijker maken.

Een ander controlemechanisme van centrale banken is bepalen hoeveel reserves de banken moeten aanhouden, die weer bepaalt hoeveel ze aan hun klanten kunnen uitlenen. Centrale banken hebben ook de functie het onderliggende economische systeem te ondersteunen. Als alles goed gaat op Wall Street en in The City is zo’n rol nauwelijks nodig, maar na de crisis van 2008 pompte centrale banken – als ‘lender of last resort’ – heel veel geld in de economie onder de noemer ‘quantitative easing’. De gevolgen hiervan zijn nog onbekend, maar in de economie bestaat er niet zoiets als een ‘free lunch’.

19. Inflatie
Aan het begin van het millennium werd Zimbabwe getroffen door hyperinflatie. Het vervelende van inflatie is dat het ‘out of control’ kan schieten. De belangrijkste rol van centrale banken en landen is om inflatie op een acceptabel niveau te houden. Als het te hoog is, dan raakt de economie oververhit. Als het te laag is, raakt de economie in een malaise. Bij een hoge inflatie is het probleem dat teveel geld achter te weinig goederen aanzit. Centrale banken kunnen dan de rente verhogen, zodat er minder geleend wordt en de balans wordt hersteld. Meestal wordt inflatie per jaar gemeten. Een inflatie van drie procent per jaar betekent dat de prijzen over de hele economie drie procent hoger liggen dan 12 maanden eerder. Te hoge inflatie is zeer schadelijk voor de economie. Stagflatie is hoge inflatie gekoppeld aan recessie. Ideaal voor de economische ontwikkeling is langzaam stijgende prijzen.

20. Schuld en deflatie
In de jaren 20’ in de Verenigde Staten was er veel gespeculeerd met geleend geld door banken wat leidde tot de grote crash van 1929, die gevolgd werd door een jarenlange depressie (langdurige krimpende economie). Een van de problemen die aan het hart lag van de crisis was deflatie. Mensen hadden het gevoel dat de prijzen opgeblazen waren – wat ook zo was – en als gevolg hiervan begonnen de prijzen heel hard te dalen. Geld werd dus wel meer waard, maar schulden werden veel duurder om af te lossen, het grootste probleem van deflatie.

Deflatie is een ramp voor werkgevers. Ze verdienen minder aan hun producten en diensten, maar zitten juridisch wel vast aan verplichtingen, zoals schulden en personeelskosten. Het leidt dus tot werkloosheid. Banken hebben het probleem dat personen en bedrijven waar ze schulden hebben uitstaan deze niet meer kunnen afbetalen. Het lijkt dus in eerste instantie aantrekkelijk voor werknemers, maar is dat niet. Bij deflatie is het probleem dat schulden opgeblazen worden. De oplossing voor deflatie van centrale banken is obligaties opkopen en geld in de economie pompen. Dat is dan ook precies wat centrale banken sinds 2008 hebben gedaan. Dit lijkt het gewenste effect te hebben, maar is dat ook zo?

Gebaseerd op:
‘50 Economics Ideas You Really Need to Know’
by Edmund Conway
(Maar voor de overige 30 moet je het boek maar lezen)