Van Capo tot CEO: Bedrijfslessen van de maffia

Voor de jaarlijkse CFO Day vonden we bij Sijthoff Media dit jaar een bijzondere spreker. Jan-Joost Kroon is organisatiedeskundige én maffia-expert. Sinds hij Scarface zag in zijn jeugd is hij gefascineerd door de Italiaanse en Siciliaanse misdaadorganisaties.

Hij vond mijn blogs over gangsterfilms erg tof – en we hadden dus meer dan genoeg reden om bij elkaar te komen voor een sit-down. Erg leuk om iemand te ontmoeten die weet wie Anthony ‘The Ant’ Spilotro en Benjamin ‘Lefty’ Ruggiero zijn.

In 2022 bracht hij een boek uit dat de basis was voor zijn CFO Day verhaal: ‘Van CAPO naar CEO: Leerzame inzichten van de Italiaanse maffia’.

In zijn boek bestudeert hij de Drie, de drie grote organisaties/families die de georganiseerde misdaad besturen in Italie en Sicilie:
● ‘Ndrangheta – Oorsprong: Calabrië
● Camorra – Oorsprong: Napels
● Cosa Nostra – Oorsprong: Sicilië

Deze Zuid-Italiaanse organisaties zijn al decennialang succesvol – hun gezamenlijke jaaromzet wordt geschat op zo’n 150 miljard euro. Jan-Joost beschrijft hoe dat succes tot stand komt.

Sterke tradities
Iedere business professional kent de uitspraak ‘culture eats strategy for breakfast’. Een hele serie tradities houdt de organisatie bij elkaar. Denk aan de doop van Michael Corleone’s neefje in The Godfather, de ceremonie in The Sopranos waarin van Christopher Moltisanti een ‘made guy’ wordt gemaakt, en het communiefeest van Michael Corleone’s zoontje waarmee The Godfather: Part 2 geopend wordt. Rituelen borgen de groepsidentiteit.

Loyaliteit
Het zakelijkste succesvol van de Drie is nu de ‘Ndrangheta met een geschatte omzet van 80 miljard euro per jaar. Terwijl de Cosa Nostra een tijdlang met de Italiaanse staat in gevecht was, is de ‘Ndrangheta in stilte doorgegroeid. Het is een echt familiebedrijf, schrijft Jan-Joost. Alleen familie komt erbij via een gearrangeerd huwelijk. Krachtig, want familie verraad je niet zomaar. Plus voor familie ben je bereid een stap extra te zetten.

Flexibiliteit
De Camorra kan meer vergeleken worden met een MKB-bedrijf vanwege de flexibiliteit, de compacte manier van werken en de snelheid waarmee ze handelen en inspringen op kansen. Zoals na de grote aardbeving van 1980 was de Camorra er als de kippen bij om bouwcontracten af te sluiten voor de bouw van nieuwe huizen. De maffia kent geen comfort keuzes: ze zijn altijd bezig met de volgende stap. Met actie. Met de beste willen zijn.

Onderdeel van de lokale samenleving
Het bekendste van de drie is nog altijd de Cosa Nostra – vrij vertaald: ‘onze zaak’. Deze organisatie heeft een klassieke piramidestructuur en functioneert als een soort multinational die in elk economisch aspect van een regio meespeelt. Ze bepaalt wat er wél en niet gebeurt in de wijk. Door slim in te spelen op het wantrouwen richting de Noord-Italiaanse overheid, positioneert de Cosa Nostra zich als beschermheer: “Laat die mensen in Rome maar, wij weten wat hier speelt en zorgen voor jullie.”

Heldere rolverdeling en structuur
De kracht van de Cosa Nostra zit hem in de sterke structuur en de duidelijkheid van ieders werkzaamheden. De organisatie zélf is de kracht, een leider kan vervangen worden. Iedere medewerker van een maffia-organisatie weet wat er van hem verwacht wordt en hoe hij kan bijdragen aan het succes. Ontwikkelkansen voor persoonlijke carrière zijn daarmee ook duidelijk. De maffia heeft ook heldere kernwaarden die nooit veranderen: Eer, loyaliteit, macht en respect.

Goed in talentmanagement
De maffia blijkt verrassend goed in talentontwikkeling. Een belangrijke les: bemoei je niet te veel met het werk van je mensen. Vind de juiste mensen, leid ze goed op, geef heldere kaders, en laat ze dan hun werk doen. De leiding is wel beschikbaar, maar niet betuttelend. Ook op het gebied van belonen en straffen valt er iets te leren. Bij de maffia zijn de consequenties van falen of succes kraakhelder. In veel bedrijven ontbreekt die duidelijkheid.

De maffia is een blijver
Jan-Joost beschrijft ook hoe diep de maffia-politiek verweven is met de samenleving, en waarom hij denkt dat deze organisaties – mede door culturele factoren – nooit zullen verdwijnen. Een schokkende constatering, maar overtuigend onderbouwd. Het versterkt het centrale punt van zijn boek: de maffia is, hoe immoreel ook, een extreem goed geleide, veerkrachtige en succesvolle organisatie. Daar kun je als bedrijfsleider van leren – zónder mee te gaan in het gebrek aan ethiek.

LEES OOK: 10 Management Lessons From Highly Successful Gangsters

#####

Hieronder nog een LinkedIn-post van Jan Joost:

Het persoonlijkheidskenmerk dat leidt tot de grootste prestaties

Wat bepaalt of iemand succesvol zal worden? Traditioneel keek men vooral naar natuurlijk talent. Onderzoekster Angela Duckworth ontdekte een veel belangrijker persoonlijkheidskenmerk voor succes.

Het gaat om ‘grit’. In haar boek ‘Grit: The Power of Passion and Perseverance’ beschrijft ze grit als een combinatie van passie en doorzettingsvermogen.

Uitstekende resultaten zijn zelden het directe resultaat van natuurlijk talent, maar volgen uit een complex geheel van ingeslepen gewoonten. Bijvoorbeeld; een Olympisch zwemmer die een gouden medaille wint, heeft een hele geschiedenis van talloze uren oefening, coaching en wedstrijden achter zich. Maar wij zien alleen dat ene moment. Natuurlijk kan niet iedereen een Michael Phelps worden, maar het instapmoment ligt waarschijnlijk veel lager dan we denken.

Oefening baart kunst. Wanneer je een nieuwe vaardigheid gaat oefenen ontstaan er nieuwe verbindingen in de hersenen. Hoe meer je oefent, hoe dieper deze etsen in het centrale zenuwstelsel worden. Er ontstaan langzaam maar zeker gespecialiseerde zenuwbanen voor alle vaardigheden waar je veel aandacht aan besteedt. Stel je zo’n zenuwbaan voor als een paadje in je hersenen. Eerst is het piepklein zandweggetje en na verloop van tijd een zesbaanssnelweg. De vaardigheid is je tweede natuur geworden. En voor welke vaardigheden ben je bereid zoveel tijd op te offeren? De vaardigheden waar je een passie voor hebt. Denk aan je grootste passie en je voelt de energie door je lichaam stromen. Je vindt het niet erg vroeg op te staan voor die passie. Wanneer je hier dagelijks mee aan de slag kunt heb je je roeping gevonden.

Is natuurlijk talent helemaal niet belangrijk? Tuurlijk wel. Neem bijvoorbeeld The Beatles, die zijn van nature al erg muzikaal. Maar ze hebben ook erg veel geoefend. Toen ze nog The Quarrymen heten werden The Beatles geselecteerd voor een clubtour in Hamburg. Daar speelden ze avond aan avond wel acht uur achter elkaar. Dit dwong ze een enorm repertoire op te bouwen en zich te bekwamen in live optreden. Er was na deze periode geen band te vinden die beter op elkaar ingespeeld was én die een groter uithoudingsvermogen had.

De kans om zoveel te oefenen is onbetaalbaar, ervoer ook Bill Gates die op de enige universiteit ter wereld terecht kwam waar hij bijna onbeperkt kon oefenen in programmeren (computers – die toen nog een hele kamer in beslag namen – waren zeer schaars).

Volgens Duckworth zijn veel mensen geobsedeerd door natuurlijk talent. En dus filteren we de inspanning eruit die iemand voor een topprestatie heeft geleverd. Terwijl het juist die inspanning is die dubbel telt. Na ruim tien jaar onderzoek is dit de formule die Duckworth ontwikkelde om van talent naar prestatie te komen:

Talent X Inspanning = Vaardigheid

Vaardigheid X Inspanning = Prestatie

In deze formule staat talent voor hoe snel je vaardigheden kunt verbeteren als je ergens moeite voor doet. Presteren gebeurt wanneer je dat talent omzet in de ontwikkeling van vaardigheden en die gebruikt om consequent naar een hoger doel toe te werken. En dat vergt doorzettingsvermogen. De 10.000 uur regel – de tijd die je nodig hebt om meesterschap te bereiken in een vak – is een bekend gegeven. Jobhoppers die steeds nieuwe opdrachten aangaan die weer andere vaardigheden vergen, bereiken nooit die 10.000 uur en zijn dan ook niet gritty.

In de geschiedenis zijn talloze voorbeelden te vinden van veronderstelde genieën die eigenlijk door grit hun prestaties hebben geleverd. In zijn boek ‘Mastery’ (meesterschap) rekent Robert Greene af met het idee van ‘genieën’. Volgens zijn uitgewerkte theorie – gebaseerd om neuro- en cognitieve wetenschap en talloze biografieën van uitblinkers – zijn bijzonder bekwame mensen, zoals Mozart, Da Vinci en Darwin, zo goed geworden omdat ze hun roeping hadden gevonden en in de gelegenheid kwamen om heel veel te oefenen. In het bereiken van meesterschap volgden zij allemaal hetzelfde pad, betoogt Greene.

Het goede nieuws is dat grit ontwikkeld kan worden. Vind je passie, ga belachelijk veel oefenen en geeft niet op. Dan komen die topprestaties (bijna) vanzelf.

10 bizarre hersenafwijkingen

Omdat onze hersenen alle functies van het lichaam aansturen, kan een hersenbeschadiging de realiteit behoorlijk in de war schoppen. Deze 10 voorbeelden hebben wetenschappers veel geleerd over hoe de hersenen functioneren.

1. Gespleten brein
Conditie waarin de twee hersenhelften niet met elkaar communiceren. Stelt patiënt in staat om simultaan twee verschillende objecten te tekenen, één met de linker en één met de rechterhand. In een bekend experiment wordt een patiënt gevraagd zich op één punt te concentreren. Dan krijgt hij een voorwerp in zijn linker gezichtsveld te zien, bijvoorbeeld een fles cola. De informatie komt binnen in de rechterhersenhelft. De persoon kan niet zeggen wat hij ziet, want het spraakcentrum zit in de linkerhersenhelft. Hij kan vervolgens wel de fles pakken (met de linkerhand) omdat deze wordt aangestuurd door de rechterhersenhelft.

2. Bewegingsblindheid
Er is een vrouw, Gisela Leibold, die door hersenschade geen enkele beweging meer kan zien. Ze ziet dus alles in foto’s. Dat maakt het oversteken van een druk kruispunt een bijzonder lastige opgave; ze kan totaal niet inschatten wanneer een aankomend voertuig langskomt.

3. Degeneratieve hersenziekte
Bij deze zeldzame aandoening sterven het voorste deel van iemands hersenen langzaam af. Hierdoor treedt vaak een persoonlijkheidsverandering op. De patiënt wordt bijvoorbeeld onverschillig. De frontaalkwabben die worden aangetast zijn het meest ontwikkelde deel van de hersenen. Zij zorgen voor de individuele verschillen tussen mensen. Ze bepalen ons temperament, onze sociale interactie en onze persoonlijke stijl. Bij deze ziekte sterven deze frontaalkwabben af waardoor persoonlijkheidkenmerken veranderen. Maar er kunnen ook verborgen talenten naar boven komen. Een Britse patiënt ging dwangmatig schilderen, en hij deed het lang niet slecht. Helaas was deze nieuwe bekwaamheid van tijdelijke aard.

4. Kleurenblindheid
Mensen die kleurenblind genoemd worden, zijn dat eigenlijk niet. Ze zien namelijk wel kleuren, alleen worden rood en groen door elkaar gehaald. Er bestaan ook mensen die wel echt volledig kleurenblind zijn en dus alleen maar zwart en wit kunnen zien.

5. Visuele stoornis
Informatie die via de ogen de hersenen binnenkomt, wordt door verschillende hersendelen verwerkt en geïnterpreteerd. Zo is er een deel van de hersenen verantwoordelijk voor de verwerking van vormen en kleuren. Bij een vrouw was er in dit gebied een storing ontstaan na hersentrauma. Haar hele realiteit bestond vervolgens uit een vormeloze massa. Het opmerkelijke was dat het onderdeel verantwoordelijk voor taakverwerking nog wel functioneerde. Een koffieapparaat zag er voor haar misschien wel uit als een grote waas, maar ze kon er wel een kopje keurig netjes onder plaatsen en op de knop ‘cappuccino’ drukken.

Breinafwijkingen

6. Een fantoomlichaamsdeel
Mensen bij wie een lichaamsdeel is geamputeerd, hebben soms het gevoel dat het lichaamsdeel er nog steeds is. Dit gevoel is zo echt dat ze – zeker in het begin na de amputatie – dit lichaamsdeel nog proberen te gebruiken. Ze stappen bijvoorbeeld uit bed alsof hun been er nog is en vallen. Het hersengebied dat correspondeert met dit lichaamsdeel is nog intact wat deze vreemde gewaarwording veroorzaakt.

7. Neglect
Stoornis van het aandachtsysteem waardoor patiënten het gevoel hebben dat hun halve wereld verdwenen is. Dit komt vaak voor bij mensen die een beschadiging aan de rechterhersenhelft hebben opgelopen. Gevolg is dat ze de linkerkant van een ruimte vaak negeren. Ze kleden zich maar half aan, schrijven alleen op de linkerzijde van een pagina, en missen details aan de linkerzijde. Er is niets mis met de ogen, maar met de aandacht voor één kant.

8. Syndroom van Cottard
Neurologische aandoening waarbij de patiënt de waan krijgt dood te zijn, niet bestaat of dat zijn organen of bloed ontbreken. Het is zeldzaam, maar bestaat echt. De aandoening treedt op als gevolg van een neurologische aandoening, hersenletsel of als onderdeel van een breder psychisch ziektebeeld (veelal psychosen) en gaat vaak gepaard met depressies en depersonalisatie. In de TV-serie Hannibal zit een zeer enge aflevering waarin een jonge vrouw hieraan lijdt.

9. Gezichtsblindheid
Ten gevolge van een hersenbeschadiging kunnen sommige mensen niks zinnigs meer maken van dingen die ze zien, zoals gezichten. Ze zien de gezichten wel, maar de link tussen de gezichten en wie het is, werkt niet meer. Iemand die deze hersenbeschadiging heeft opgelopen zal zich dus mogelijk op een feestje aan zijn eigen dochter voorstellen. Lincoln Holmes die aan deze aandoening lijdt zegt; ‘het is niet zo dat alle gezichten op elkaar lijken, maar ze zijn niet herkenbaar als het gezicht van één bepaalde persoon. Als ik mijn vrouw kwijtraak in de supermarkt, kan ik haar nooit terugvinden tussen alle andere vrouwen daar.’ Ook zijn eigen gezicht op een foto herkent hij niet.

10. Voorwerpblindheid
Bij gezichtsblindheid werkt het gespecialiseerde gezichtsherkenningsgebied in de hersenen niet meer. Dit systeem heeft slechts die ene taak, dus iemand die gezichtsblind is, herkent wel voorwerpen. Maar andersom kan ook. Iemand die voorwerpsblind is, herkent prima het gezicht van Albert Einstein, maar kan niet een borstel op een foto identificeren. Hij ziet wel de details, maar herkent niet wat het is. Hij kan niet de koppeling maken tussen wat hij ziet en wat hij weet dat het is.

Bronnen:
– De wereld van onze psyche, hoorcollege met Frans Verstraten (Home Academy)
– Brain Story, Documentaire (BBC)
– Hannibal: TV-Serie (Dino De Laurentiis Company / Living Dead Guy Productions / AXN: Original X Production / Gaumont International Television)