Tony Bennett | FRAGMENTEN UIT HET SCHEMERLAND

10. George Harrison – Living in the Material World (2011)
Regie: Martin Scorsese
Met: George Harrison, Paul McCartney, John Lennon, Ringo Starr

Een tijdscapsule van Martin Scorsese die je moeiteloos meevoert naar de jaren 50-70, het tijdperk van George Harrison, die als lead gitarist en later songwriter een fundamentele rol speelde in het succes van The Beatles. Harrison, die in 2001 overleed aan kanker, wordt omschreven als kalm en lief, maar ook boos, en katalysator tussen de hanige John Lennon en nice guy Paul McCartney. Het verhaal van Harrison is bovenal een verhaal over hoe het is om als achttienjarige ongekend beroemd te worden. Scorsese laat ons middels een levendige reconstructie het sterrendom van The Beatles ervaren. Van de opkomst van de band in Liverpool, langs New York, Amsterdam, India en vele andere landmerken in de geschiedenis van de popgroep. Harrison’s bijzondere talent als muzikant wordt ook nadrukkelijk belicht, evenals zijn persoonlijke spirituele ontdekkingstocht.

09. Billie Eilish: The World’s a Little Blurry (2021)
Regie: R.J. Cutler
Met: Billie Eilish, Ariana Grande, Orlando Bloom, Justin Bieber

In 2015 zette de vijftienjarige Billie Eilish O’Connell het prachtige liedje ‘Ocean Eyes’ online en drie jaar later was ze wereldberoemd. De documentaire The World’s a Little Blurry volgt de wereldster terwijl ze met haar broer, de producent Finneas O’Connell, haar Grammy winnende debuutalbum ‘When We All Fall Asleep, Where Do We Go?’ (2019) componeert op zijn slaapkamer in Los Angeles. We leren de dan zeventienjarige Billie Eilish kennen als een hooggevoelige tiener die schrijft over hoe ze zich voelt. De mensen vinden haar muziek donker en depressief, maar haar moeder legt uit dat het logisch is, want jongeren groeien nu eenmaal op in een donkere en depressieve tijd. Het is haar veilige familieleven dat haar duidelijk op de been houdt in haar overweldigende leven, waarin ze wereld rondtoert, muziekvideo’s regisseert, andere sterren ontmoet en het Oscar-winnende James Bond lied ‘No Time to Die’ schrijft en opneemt. Het is fascinerend om het creatieve proces van het tweetal te volgen, maar de breekbaarheid van Billie Eilish kan je als kijker moeilijk onberoerd laten.

08. Bob Dylan: Don’t Look Back (1967)
Regie: D.A. Pennebaker
Met: Bob Dylan, Albert Grossman, Bob Neuwirth, Joan Baez

Het begint met een geweldige opname van Dylan die een reeks kartonnen kaarten laat zien en weggooit met daarop geselecteerde woorden en zinnen uit de tekst van zijn nummer ‘Subterranean Homesick Blues’. Wat een woordkunstenaar! Daarna volgt een serie fragmenten van zijn toer door het Verenigd Koninkrijk in 1965. Er zitten verschillende bijeenkomsten in met journalisten die hem steeds proberen te begrijpen en categoriseren; kansloos bij een origineel talent als Dylan. We zien hem ook op hotelkamers gesprekken voeren en liedjes schrijven en zingen met andere artiesten als Joan Baez, Donovan en Alan Price. En natuurlijk zitten er de nodige optredens in, waaronder zijn performance in de Albert Hall waar hij het machtige ‘It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)’ zingt. Volgens Kurt Cobain en Dave Grohl is dit de enige echt goede rock & roll documentaire (Wikipedia), dus het komt ten zeerste aanbevolen.

07. Marley (2012)
Regie: Kevin MacDonald
Met: Bob Marley, Ziggy Marley, Jimmy Cliff, Rita Marley

De ultieme film over reggae legende Bob Marley. Van het vormen van zijn band The Wailers in Trench Town (Kingston, Jamaica) tot zijn strijd tegen kanker en overlijden op 36-jarige leeftijd. MacDonald’s documentaire laat zien wat voor gigantische impact Marley heeft gehad. Zijn enige ambitie was naar eigen zeggen om mensen te verbinden en te verbroederen en met zijn extreem inspirerende concerten slaagde hij daar enorm goed in. Zo speelde hij een verzoenende rol in de politieke onrust in Jamaica en Afrika. Toen hij overleed op 11 mei 1981, stierf er een legende. De jongen die door zijn vader verstoten was, was door de wereld omhelsd. Zo werden de woorden uit een van zijn liedjes werkelijkheid. ‘The stone that the builder refused will always be the head cornerstone.’

06. The Doors: When You’re Strange (2009)
Regie: Tom DiCillo
Met: Johnny Depp (narrator), Jim Morrison, Ray Manzarek, Robby Krieger, John Densmore

LSD, Vietnam, de tegencultuur… ‘Uit de kloof van de gevestigde orde komt een band tevoorschijn: The Doors.’ Zo opent verteller Johnny Depp de documentaire When You’re Strange van Tom DiCillo. Slechts 27 jaar was zanger Jim Morrison toen hij dood werd aangetroffen in een hotelkamer in Parijs. Vier jaar eerder werd zijn band naar de top van het sterrendom gelanceerd met de single ‘Light My Fire’. Wat volgde was een wilde periode met veel drank, drugs en gestoorde optredens, maar ook met unieke muziek dat gekenmerkt wordt door het gebrek aan een basgitaar, het briljante orgelwerk van Ray Manzarek en de poëtische teksten van Morrison. Maar de destructieve en onvoorspelbare persoonlijkheid van de zanger leidde tot problemen voor de band en ze vallen een aantal keren bijna uit elkaar. Na het lanceren van hun comeback blues albums ‘Morrison Hotel’ en ‘L.A. Woman’ (Mr. Mojo Rising = Jim Morrison) vertrekt Morrison naar Parijs voor zijn laatste reis. When You’re Strange is het ultieme document over de legendarische band die werd vernoemd naar een gedicht van William Blake: ‘If the doors of perception were cleansed every thing would appear to man as it is, Infinite.’

05. Cobain: Montage of Heck (2015)
Regie: Brett Morgen
Met: Kurt Cobain, Courtney Love, Kim Cobain

Net als Amy (4) is Cobain een document over een ander tragisch lotgeval in de muziekgeschiedenis. Deze waanzinnig gemonteerde collage van animaties, homevideo’s en geluidssamples weet diep te ontroeren. De hooggevoelige Kurt Cobain maakt een komeetachtige spurt door van outcast naar wereldster. Net als voor Amy was dit ook voor Kurt veel te veel om te hanteren en hij raakte verslaafd aan heroïne. Na een langdurige depressie beëindigde hij zijn leven in 1994. Nog een overeenkomst met Amy Winehouse is de thuissituatie waarin hij afgewezen werd door zijn gescheiden ouders; het begin van een wanhopige leegte die alleen de muziek kon vullen. Maar het was niet genoeg…

04. Amy (2015)
Regie: Asif Kapadia
Met: Amy Winehouse, Mitch Winehouse, Mark Ronson

Amy is een must-see documentaire over de veel te jong gestorven Britse zangeres Amy Winehouse die in 2003 doorbrak. Het was duidelijk dat Amy een uniek talent was met een volledig eigen stijl en een eigen geluid. Helaas ontwikkelde ze ook een psychische instabiliteit die haar uiteindelijk fataal is geworden. In 2005 kreeg Winehouse een stormachtige relatie met Blake Fielder, de liefde van haar leven. Gedurende die periode begon haar lange strijd met verslavingen. Ze voelde ook de druk vanuit de platenmaatschappij en producenten die grote verwachtingen van haar hadden. Deze druk heeft het zelfdestructieve in Amy verder aangewakkerd. Toen Fielder het uitmaakte schreef de verscheurde Amy het album ‘Back to Black’, haar internationale doorbraak. Met dit meesterlijke, authentieke album won ze alle mogelijke muzikale prijzen en werd ze steenrijk. Maar haar psychische problemen en verslavingen waren nog allesbehalve getemd. Ze overleed uiteindelijk aan de combinatie alcohol en ondervoeding, wat hoogstwaarschijnlijk een fatale hartstilstand teweeg heeft gebracht. Het is een diep triest verlies voor iedereen, bovenal voor de prachtige Amy zelf. Ze was slim, grappig, getalenteerd en inspirerend. Haar muzikale nalatenschap is klein, maar sensationeel. Van alle eerbetuigingen is die van Tony Bennett – met wie Amy kort voor haar overlijden een duet zong – het mooiste: ‘Of all of the singers that I’ve ever heard – Amy was the best one. She was a true great pop jazz singer. She heard everything, she was influenced just by the right music. She had the ears to know just what to leave out and put in.’

03. The Beatles Anthology (1995)
Regie: Kevin Godley, Bob Smeaton, Geoff Wonfor
Met: John Lennon, Paul McCartney, George Harrison, Ringo Starr

De meest complete documentaire over The Beatles is een must see voor elke fan. Tien uur lang volg je de boys tijdens gehele loopbaan: hun jonge jaren in Liverpool, het vormen van hun eerste band The Quarrymen, hun ontwikkeling tot briljante muzikanten in Hamburg, de raketlancering naar roem in 1963, de touring jaren, de evolutie naar studio-artiesten tot het uiteindelijk opbreken van de groep in 1970. Unieke beelden van al hun significante optredens worden afgewisseld met interviews met de bandleden en belangrijkste medewerkers uit de hoogtijdagen. Van John worden oude interviews gebruikt om hem ook een stem te geven. De beste band allertijden verdient de meest uitgebreide documentaire en dat is The Beatles Anthology. Zelfs de meest obsessieve fans ontdekken hierin nog nieuwe feitjes en het is gewoon super fijn om zoveel tijd te mogen doorbrengen met het charismatische viertal.

02. The Beatles: Get Back (2021)
Regie: Peter Jackson
Met: John Lennon, Paul McCartney, George Harrison, Ringo Starr

Met deze bijna acht uur durende miniserie gaf de legendarische regisseur Peter Jackson Beatles-fans het ultieme geschenk; de kans om tijd in de studio door te brengen met de beste band ter wereld bij het maken van het album ‘Get Back’. Jackson en zijn team hebben het beeldmateriaal dermate goed opgeknapt dat het lijkt alsof het gisteren gefilmd is. Met deze documentaire heeft Jackson de geschiedenis herschreven; de ‘Get Back’-sessies waren niet vol conflict en verval. Zeker, de Beatles waren zoekende, maar de sfeer was vrij positief, zeker nadat de groep verhuisde van Twickenham Film Studios naar Apple Studio in London waar ze uiteindelijk hun beroemde laatste optreden op het dak gaven. De serie geeft ook een unieke inzage in het creatieve proces van de band, en we leren hoe klassieke rocksongs als ‘Get Back’, ‘Dig a Pony’ en ‘One After 909’ tot stand zijn gekomen. Een intiemere film over een rockband is nooit gemaakt.

01. Searching For Sugar Man (2012)
Regie: Malik Bendjelloul
Met: Rodriguez, Stephen ‘Sugar’ Segerman, Dennis Coffey

In de jaren 70 deden muziekproducenten in de VS een ontdekking: Sixto Rodriquez (artiestennaam Rodriquez), een briljante zanger en tekstschrijver uit Detroit. Rodriquez zingt poëtisch en profetisch over het leven in de grote stad, en doet sterk denken aan Bob Dylan, zowel qua stemgeluid als qua teksten. De documentaire opent met het liedje ‘Sugar Man’, en ik dacht meteen, WOH!: dit is een van de vetste nummers ooit. Die tekst, die stem, die melodie… Waarom ken ik dit niet? En dat hebben meer mensen zich afgevraagd sinds de jaren 70. In de VS verdween de artiest in de obscuriteit, terwijl hij in Zuid Afrika een sensatie werd. Zonder dat hij het wist! De documentaire volgt twee fans uit Kaapstad die eind jaren 90’ op zoek gingen naar hun muzikale held. Meer vertel ik niet, maar dit is echt een feel good documentaire. Een ongelofelijk verhaal, dat je een fantastisch gevoel zal geven en kennis laat maken met de meest waanzinnige artiest die je nooit gekend hebt. Sommige echte verhalen zijn zo mooi dat de beste schrijvers ze niet kunnen verzinnen. Searching For Sugar Man is zo’n verhaal.

‘Amy’ is een must-see documentaire – van de regisseur van ‘Senna‘ – over de veel te jong gestorven Britse zangeres Amy Winehouse. Geïnspireerd door zangeressen als Ella Fitzgerald en Carole King leerde Amy op jonge leeftijd zingen. In de hitparades vond ze in haar jeugd niks dat aansloot op haar emotionele leven, dus schreef ze haar eigen nummers. Muziek werd haar uitlaatklep. In het Verenigd Koninkrijk brak ze in 2003 door met het album ‘Frank’.

Het was duidelijk dat Amy een uniek talent was met een volledig eigen stijl en een eigen geluid. Ze wordt in ‘Amy’ beschreven als een oude ziel in een jong lichaam. Helaas heeft ook borderline bezit genomen van die ziel die haar lichaam begon te verwoesten met drugs, alcohol en boulimia. Het was waarschijnlijk niet seksueel misbruik dat de borderline heeft veroorzaakt, maar een belangrijke factor is het feit geweest dat haar vader haar moeder had verlaten. Ze plaatste haar vader op een voetstuk en haar vriendjes moesten de vaderrol vervullen.

Ze kreeg een stormachtige relatie met Blake Fielder, de liefde van haar leven. Gedurende die periode in 2005 begon haar lange strijd met verslavingen. Ze voelde ook de druk vanuit de platenmaatschappij en producenten die grote verwachtingen van haar hadden. Deze druk heeft het zelfdestructieve in Amy verder aangewakkerd.

Toen Fielder het uitmaakte en terugkeerde naar zijn vriendin, schreef de verscheurde Amy het album ‘Back to Black’, haar internationale doorbraak. Hierin bezingt ze haar ervaringen uit de voorgaande periode in tophits als ‘Rehab’, ‘You Know I’m No Good’ en ‘Back to Black’ (‘you go back to her and I go back to… black’). Met dit meesterlijke, authentieke album won ze alle mogelijke muzikale awards en werd ze steenrijk. Maar haar psychische problemen waren nog alles behalve getemd.

Ze kreeg opnieuw een relatie met Fielder en dit keer ging het duo samen aan de heroïne en crack-cocaïne. Ze raakte nu echt de weg kwijt en begon zakelijke verplichtingen, zoals grote optredens, grandioos te verknallen. Haar vrienden en relaties in de muziekwereld probeerden haar te helpen, maar het lukte keer op keer niet om haar leven op de rails te krijgen. De media – die Winehouse continu op vreselijke wijze benaderden en afschilderden – hielpen haar nog verder de afgrond in.

Toen Fielder de bak in draaide, lukte het Winehouse af te kicken van de drugs, maar ze was inmiddels zo ver van huis geraakt, dat het met de beste psychiatrische hulp ter wereld nog een enorme opgave zou zijn. En eentje die de volledige overgave van Amy zou vragen, wat er helaas op dat punt nog niet inzat. Ze overleed uiteindelijk aan de combinatie alcohol en ondervoeding wat hoogstwaarschijnlijk een fatale hartstilstand teweeg heeft gebracht.

Het is een diep triest verlies voor iedereen, bovenal voor de prachtige Amy zelf. Ze was slim, grappig, getalenteerd en inspirerend. Haar muzikale nalatenschap is klein, maar sensationeel. Na het zien van ‘Amy’ geven haar albums een nog intenser luistergenot. Van alle eerbetuigingen is die van Tony Bennett – met wie Amy kort voor haar overlijden een duet zong – het mooiste: ‘Of all of the singers that I’ve ever heard – Amy was the best one. She was a true great pop jazz singer. She heard everything, she was influenced just by the right music. She had the ears to know just what to leave out and put in.’