Sombere tijden (2) – Het einde van Amerika zoals we het kennen

‘This is the end
My only friend, the end’
— The Doors (1967)

Het gaat al een tijdlang de verkeerde kant op met Amerika. Het land is politiek tot op het bot verdeeld, de ongelijkheid neemt krankzinnige vormen aan, de gezondheidszorg is kapot, en de armoede is extreem in het rijkste land dat de wereld ooit gekend heeft.

Wat er kortom nodig is, is leiderschap; een verenigde politiek die gaat repareren wat er kapot is en een einde gaat maken aan de toxische polarisatie. Het tegenovergestelde is gebeurd. Trump is het ergste wat het land (en de wereld) op dit punt in de geschiedenis had kunnen overkomen. In zijn eerste drie weken presidentschap heeft hij al aangetoond; na vier jaar Trump zal het land nooit meer hetzelfde zijn.

De Amerikanen hebben namelijk een dictator benoemd die nu – in tegenstelling tot zijn eerste termijn – een plan heeft om Amerika te veranderen in een oligarchie waarin hij en een groepje miljardairs heersen. Het plan heet Project 2025 – maar Trump gaat zelfs nog veel verder dan wat er in dit afschuwelijke plan beschreven staat.

Onder leiding van Elon Musk worden de overheid en de overheidsuitgaven compleet op de schop gegooid. Trump doet dit zonder toestemming van het congres, bij wie deze ‘Power of the Purse’ eigenlijk ligt. Rechters kunnen hem proberen af te remmen, maar Trump heeft al aangetoond dat hij niks geeft om de rechtspraak, de grondwet of de waarheid. Maar hij kan dat toch niet zomaar allemaal negeren? Toch wel, lijkt het. Het is allerminst duidelijk wie hem gaat tegenhouden.

Daarnaast heeft hij behalve een republikeinse meerderheid in het Huis en de Senaat ook de media in zijn zak. Musk (X), Zuckerberg (Meta) en Joe Rogan (podcaster) staan aan zijn kant – net als Fox News, Newsmax en One America News. Zuckerberg heeft zijn factcheckers al ontslagen. Dat betekent dat een groot deel van Amerika, die uitsluitend rechtse media en social media als nieuwsbron hebben, volledig gemanipuleerd blijven worden. Als Trump zegt dat het Ministerie van Onderwijs voor miljarden dollars heeft gestolen, geloven ze hem. Als hij een rechter aan de schandpaal nagelt omdat die de wet naleeft, zal een groot deel van het land Trumps leugens geloven. Geen democratie die hiertegen bestand is.

Trump heeft eveneens autoritaire tactieken toegepast. Zo klaagt hij mensen aan en probeert hij hen te vernietigen wanneer zij iets zeggen dat hem niet bevalt. Daarnaast heeft hij gratie verleend aan 1.500 relschoppers die het Capitool bestormden, terwijl hij tegelijkertijd FBI-agenten vervolgt die deze zaak hebben onderzocht. Kun je het je voorstellen? Overtreders van de wet laten gaan, terwijl degenen die de wet handhaven juist worden aangepakt.

We hebben het nu nog niet eens gehad over zijn buitenlandse beleid; ik hou mijn hart vast over Rusland-Oekraïne en wat voor geweldige deal Poetin gaat krijgen. Of over zijn misdadige behandeling van immigranten. Over zijn afbreken van klimaatbeleid en weerzinwekkende haat-strijd tegen transgenders en andere minderheden.

Er zijn zeker nog goede mensen die het tegen hem op gaan nemen, maar dit ziet er hopeloos uit. De meest waarschijnlijke uitkomst op korte termijn is dat het land op slot gaat en de problemen die het land al heeft nog veel erger worden. Om nog maar niet te spreken van een nog verder groeiende polarisatie die zelfs kan uitmonden in een burgeroorlog. Een beter scenario zie ik niet. Ik vrees dat het te laat is om de boel op een vreedzame manier op te lossen, en eerst de hele boel kapot moet voordat het weer opgebouwd kan worden…


Still uit ‘Civil War‘ (2024)

De opkomst van geld (2)

Door Jeppe Kleijngeld

The Ascent of Money
The Ascent of Money - DVD

Documentaire, 2008
Regie: Adrian Pennick
Script/presentator: Niall Ferguson (gebaseerd op zijn boek)

In de documentaire The Ascent of Money laat professor Niall Ferguson ons zien waar geld vandaan komt. Zie ook Deel 1 – De opkomst van banken.

Deel 2 – De opkomst van obligatiemarkten

Een obligatie is een verhandelbaar schuldbewijs voor een lening die door een overheid, een onderneming of een instelling is aangegaan. Als een bedrijf geld nodig heeft kan het door het uitgeven van een obligatielening aan de financiering komen. De koper van de obligatie ontvangt van de uitgever rentevergoeding (Bron: Wikipedia).

Net als de banken, vinden ook de overheidsobligaties hun oorsprong in de Renaissance. De uitgifte van obligaties heeft van origine van alles te maken met het financieren van oorlogen. Omdat overheden altijd meer uitgeven dan ze met belastingen binnen kunnen halen, hadden ze een nieuw instrument nodig om dure projecten – zoals hun kostbare oorlogen – te financieren. De stad Florence liet burgers via obligaties investeren in hun oorlogen.

Een van de eerste kapitalisten die het speculeren op staatsobligaties naar nieuwe hoogten bracht was de gewiekste Duits Joodse bankier Nathan Rothschild van de bekende Rothschild familie. Hij speelde begin 19de eeuw een grote rol in de financiering van de oorlog van de Duke of Wellington tegen Napoleon. Na de overwinning van de Engelsen op Napoleon bij Waterloo, investeerde hij enorme bedragen in Engelse staatsobligaties. Een goede gok, want het leverde hem een jaar later 600 miljoen US-dollars winst op. De strategie van de Rothschild’s was geënt op de verspreiding van de Rothschild broers over de belangrijkste financiële centra in Europa destijds: Parijs, Frankfurt, London en Amsterdam. Wanneer ergens prijzen stegen of daalden konden de broers ter plekke direct in actie komen.

The AoM 2 - De opkomst van obligaties

Ook in de Amerikaanse burgeroorlog werden obligaties gebruikt om de legers van de Zuiderlingen te financieren. Om de obligaties aantrekkelijk te maken voor beleggers werd katoen ingezet als onderpand. Mocht onverhoopt de rente niet betaald kunnen worden, konden de beleggers nog altijd katoen claimen als betaling. Het ging echter gruwelijk mis. De Zuiderlingen hadden het uitgangspunt dat Engeland en Frankrijk hun katoen nodig hadden en ze daarom zouden helpen de oorlog te financieren via de obligaties. Ze overschatte echter de afhankelijkheid van Engeland en Frankrijk. Nadat de Zuiderlingen de levering van katoen had stopgezet om schaarste te creëren, begon Engeland het te importeren uit Egypte en India. De prijs van katoen daalde dramatisch en de economie in de slavenstaten van Amerika crashte, zodat ze geen geld meer hadden voor oorlogstuig en soldaten.

Een ander belangrijk figuur in de obligatiewereld is Bill Gross, Mr. Bond genoemd door Ferguson. Gross runt PIMCO (Pacific Investment Management Company), een van de grootste obligatiefondsen ter wereld (2 triljoen in beheer in 2012). Hij verdient goed geld aan de juiste beleggingen in staatsobligaties en de rendementen die dat oplevert. Het enige waar hij bang voor is, is inflatie. Wanneer de rentevergoeding op een staatsobligatie 5 procent is, maar de inflatie met 10 procent toeneemt, loopt de belegger 5 procent achter op de inflatie.

Een beroemd voorbeeld hiervan is Argentinië in 1989. De overheid had zoveel obligaties uitgegeven om oorlogen te financieren dat hyperinflatie optrad. Prijzen stegen met tientallen procenten per week. Soms veranderde de prijzen in supermarkten meerdere malen per dag. De uiteindelijke jaarlijkse inflatie bereikte 12.000 procent. Dit leiden tot hevige protesten en opstanden.

Tot zover de obligatiemarkten. Het volgende hoofdstuk is: De opkomst van aandelenmarkten