Tagarchief: Kunstmatige intelligentie

Sombere tijden (1) – “Hij kent geen schaamte”

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Ik ben een positieve denker over het algemeen. Maar ik moet zeggen dat dit geen goede tijden zijn.

De doemsdagklok heeft nog nooit zo dicht bij middernacht gestaan vanwege de toenemende nucleaire dreiging, klimaatverandering en de nog altijd onderschatte gevaren van AI.

Ik probeer optimistisch te blijven en de hoeveelheid negatieve prikkels te beperken. Social media mijd ik zoveel mogelijk, zelfs LinkedIn, dat steeds meer op X begint te lijken. Het wereldnieuws kan ik vanwege mijn werk echter niet ontwijken, en dat betekent een constante stroom van onheilspellende berichten. Ik hoef denk ik geen namen te noemen van de luidste megafoons achter de meest deprimerende berichten.

Het leek er even op dat Musk nog erger zou worden als Trump in zijn krankzinnige en walgelijke uitspraken, maar dat heeft Mr. Orange reeds ingehaald de laatste dagen. Ze zeggen dat deze waanzin wel went, wat op zichzelf een zorgelijke ontwikkeling is, maar ik merk dat dit niet voor mij geldt. Ik heb steevast tijd nodig om te reguleren na de aanval van de dag.

Afgelopen weekend keek ik The Apprentice over de opkomst van Trump als vastgoedtycoon en het is een steengoede film. Trump wordt opgeleid door de verdorven advocaat Roy Cohn (een weergaloze Jeremy Strong, bekend van Succession). Cohn leert hem de drie regels die Trump nu nog dagelijks toepast: ‘Val aan, val aan, val aan’, ‘ontken altijd alles’, en ‘geef nooit toe dat je verslagen bent’. Met andere woorden: dit historische figuur heeft de bron van mijn depressie geschapen in de jaren 80’.

In de tweede helft van de film, wanneer Trump zijn fortuin heeft opgebouwd, beseft Cohn dat niet Trump, maar hijzelf de Faust was in hun pact. De homoseksuele advocaat heeft aids opgelopen en zijn einde nadert. Strong wekt met zijn vertolking van de stervende Cohn opvallend veel empathie op, wat knap is, want het is allesbehalve een sympathiek personage. Maar Trump (een eveneens geweldig acterende Sebastian Stan die net als Strong voor een Oscar is genomineerd) voelt niks. Hij voelt ook niks als zijn broer zelfmoord pleegt. Hij voelt niks voor zijn vrouw. Trump voelt gewoon niks. Maar hij geniet wel van het lijden van anderen.

Wanneer Cohn voor de laatste keer bij Trump verblijft, krijgt hij van hem diamanten manchetknopen cadeau. Tijdens het eten hoort hij van Ivana, Trumps vrouw, dat ze nep zijn. “Hij kent geen schaamte”, zegt ze. Het is moeilijk om naar Cohn’s uitdrukking te kijken en je voor te stellen wat er allemaal achter zijn diepe ogen schuilgaat.

En aan die woorden moest ik denken toen ik las dat Trump Oekraïne wel wil blijven helpen, maar in ruil voor zeldzame aardmetalen. Oké, dus terwijl de Oekraïners al ruim drie jaar lang worden platgebombardeerd, opgeblazen, vermoord, beschoten, bestolen, ontvoerd en verkracht, wil Trump een dealtje sluiten wat alleen gunstig is voor Amerika. Geen schaamte inderdaad.

Trump is hiermee zonder twijfel de ergst mogelijke persoon die de leiding kan hebben over de VS vanwege zijn complete gebrek aan empathie, medemenselijkheid en moraliteit (dat volgens zijn oude leermeester Cohn slechts een verzinsel is). Om het over zijn abominabele kwaliteiten als zakenman nog maar niet te hebben. Dit is deprimerend, en de komende vier zal dit kwaadaardige figuur een continue bron van somberheid en moedeloosheid blijven.

Toch is er een sprankje hoop. In Europa, ondanks de smerige populistische stromingen, heerst nog altijd een gevoel van verbondenheid. En dat zullen we hard nodig hebben om ons staande te houden in een wereld met deze gekken aan de macht. Het zijn sombere tijden, en het einde is nog lang niet in zicht.

Is ChatGTP bevooroordeeld over de relatie tussen materie en geest?

Posted on by Jeppe Kleijngeld

In de hedendaagse wetenschap is het materialisme – dat stelt dat het universum voornamelijk bestaat uit fysieke materie en energie, en dat alle verschijnselen kunnen worden verklaard door de interacties van deze materiële elementen volgens de natuurwetten – de dominante opvatting.

Wordt dat weerspiegeld in de antwoorden van ChatGTP? Omdat de chatbot informatie haalt uit openbare bronnen, die ingevuld worden vanuit het dominante wereldbeeld, verwacht ik van wel. Ik zocht het uit middels een aantal vragen aan de AI-assistent.

Allereerst stelde ik ChatGPT de vraag hoe het tegengestelde perspectief idealisme – dat stelt dat de geest of het bewustzijn fundamenteel is in het creëren of vormgeven van de werkelijkheid – ondersteund wordt door moderne wetenschap.

‘Hoewel idealisme historisch gezien voornamelijk een filosofisch concept is, zijn er enkele aspecten van moderne wetenschap die argumenten leveren die het idealisme kunnen ondersteunen. Het is echter belangrijk op te merken dat dit nog steeds een onderwerp van discussie is binnen de wetenschappelijke gemeenschap en dat er ook andere filosofische perspectieven zijn’, begint de chatbot zijn antwoord. Oftewel, het programma geeft direct een disclaimer. Daarna volgen drie argumenten, vanuit de neurowetenschap, de kwantumfysica en de moderne informatietheorie, die de idealist kan gebruiken.

Daarna volgt een tweede disclaimer: ‘Hoewel deze punten enige ondersteuning kunnen bieden voor het idealisme, moeten we benadrukken dat de meeste wetenschappelijke disciplines nog steeds gebaseerd zijn op een materieel of fysisch perspectief op de werkelijkheid. Idealisme blijft een filosofisch concept dat buiten de traditionele methoden en verklaringen van de wetenschap valt.’

Interessante woordkeuze, enige ondersteuning. Alsof het idealistische standpunt eigenlijk al heeft afgedaan, maar als je heel goed zoekt je misschien een paar kleine argumentjes kunt vinden die echter nauwelijks stand zullen houden onder kritisch onderzoek. Wanneer we ChatGPT vragen naar het wetenschappelijke bewijs dat materialisme ondersteunt, volgen geen disclaimers, maar direct de argumenten voor de materialist.

Eerlijk is eerlijk, op het einde, schrijft de chat-robot wel: ‘Het is echter belangrijk op te merken dat terwijl deze wetenschappelijke gebieden overeenkomstig zijn met materialistische opvattingen, er ook vragen en uitdagingen bestaan. Er zijn bijvoorbeeld filosofische en wetenschappelijke debatten over kwesties, zoals de aard van het bewustzijn, de aard van de werkelijkheid en de aard van causale relaties.’

Maar, concludeert ChatGTP: ‘Over het algemeen ondersteunt modern wetenschappelijk onderzoek de materialistische opvattingen door middel van empirisch bewijs en verklaringen van fysieke processen.’

Dus, klopt de hypothese? ChatGTP beweert zelf van niet: ‘Als AI-taalmodel bezit ik geen persoonlijke overtuigingen, meningen of vooroordelen. Mijn doel is om nuttige en informatieve antwoorden te geven op basis van de gegevens waarop ik ben getraind. Het onderwerp materialisme versus idealisme is een filosofisch debat en mijn antwoorden zullen gebaseerd zijn op de informatie die beschikbaar is tot mijn kennisgrens in september 2021. Bij het bespreken van filosofische zaken is het essentieel om verschillende perspectieven, argumenten en tegenargumenten te presenteren. Als AI streef ik ernaar neutraal te blijven en een evenwichtige kijk te geven op verschillende ideeën zonder een specifieke positie te promoten.’

Maar ik bespeur toch een voorkeur voor materialisme: zie ook de tekst hieronder.

Dit onderwerp is verder uitgewerkt in de volgende essay: Materialism Rules Our Culture: Why Biocentrism Is Still A Dwarf Within The Current Scientific Paradigm And How This Can Change

Cloud Money

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Dit fragment is opgedragen aan Arnold

Contant geld wordt door overheden gepresenteerd als een gedateerde barrière naar vooruitgang. Volgens journalist en monetair expert Brett Scott is dit onderdeel van de agenda om contant geld te vervangen door digitaal geld aka ‘cloud money’ (de titel van Scott’s recente boek).

Creditcard-organisaties als Visa zitten ook in het complot. In een persbericht dat ik laatst ontving van Visa stond het volgende:

Zo heeft 32 procent van de Nederlanders ook zelden of nooit meer contant geld bij zich. Bij degenen die wel contant geld op zak hebben, gaat het meestal om een klein bedrag… Bij betalen blijft de pinpas nog altijd het favoriete betaalmiddel in Nederland. Voor 63 procent van de Nederlanders geniet deze manier van betalen de voorkeur. Contant geld volgt (17%), maar kort daarna komt betaling via smartphone, waaraan inmiddels bijna evenveel Nederlanders (15%) de voorkeur aan geven. Bij het weggaan van huis neemt de meerderheid zelfs liever de smartphone mee (53%) dan de portemonnee (43%). Jos van de Kerkhof, Country Manager bij Visa: “Consumenten moeten de keuze hebben om te betalen op de manier die zij willen. We zien een verschuiving naar steeds meer mobiele betalingen, waarbij jongeren het voortouw nemen. Een samenleving met meer digitale betalingen is veiliger, omdat nieuwe technologieën een betere beveiliging met zich meebrengen.”

In dit persbericht wordt contant geld inderdaad gepresenteerd als iets van de oudere generaties, dat in dit tijdperk van digitalisering overbodig is geworden. Hierboven staat dat digitaal veiliger is, maar is dat eigenlijk wel zo? Het boek ‘Cloud Money’ is bedoeld om wat tegengewicht te geven tegen dit overmatige optimisme over betaaltechnologie. Er zijn genoeg redenen om wantrouwig te zijn jegens de Big Tech-bedrijven die een ‘cashless society’ willen creëren. Contant geld is namelijk veerkrachtiger en het beschermt – in tegenstelling tot digitaal geld – de privacy van de betaler.

Digitalisering verandert de samenleving is een waanzinnig tempo. Onze levens zijn steeds meer gekoppeld aan digitale diensten geleverd vanuit grote datacenters. De digitalisering van geld is de volgende, bepalende stap. Het is zo belangrijk omdat de werelden van technologie en finance steeds meer verbonden worden, en onze afhankelijkheid hiervan steeds groter wordt.

War on cash
In veel winkels wordt cash tegenwoordig niet meer geaccepteerd. Pinautomaten worden in toenemende mate verwijderd. De banken klagen regelmatig dat ze die dingen überhaupt nog in stand moeten houden. Maar waarom, vraagt Scott zich af, heeft iedere transactie nu een ‘money mover’, zoals Mastercard of Apple, nodig? Deze money movers kunnen drie dingen doen die cash onmogelijk maakt:
1) Transactie toezicht: “aha, je hebt een dildo besteld.”
2) Transactie censuur: ze kunnen transacties blokkeren die ze niet aanstaan.
3) Massale automatisering vergroot de macht van de grote bedrijven.

Er wordt nu een oorlog tegen contant geld gevoerd door een aantal ‘samenzweerders’: de banken die mensen graag in hun wereld van banktransacties willen insluiten; de betaalmaatschappijen die rijk worden van een groter volume aan digitale betalingen; de fintech-bedrijven die cash zien als obstakel voor vooruitgang; de overheden die meer controle willen; en de techbedrijven die hun dominantie in de economie nog verder willen vergroten middels afhankelijkheid en ongebreidelde dataverzameling. De samenzweerders voeren actief campagne tegen cash, zoals de campagne ‘the new money is here’ in India. Daarin wordt digitaal geld zo gepresenteerd dat het lijkt alsof iedereen al akkoord is met de verandering. Contant geld heeft geen mainstream vertegenwoordiger die het verdedigt.

Crypto als uitdager?
Tegenstanders van het globale digitale geldsysteem stellen vaak dat de oplossing al gevonden is in de vorm van cryptovaluta en de onderliggende technologie waar die op draait: de blockchain.

De decentraal opererende cryptovaluta worden vaak gepresenteerd als de ‘democratisering van geld’ en goeroes voorspellen dat deze wonderlijke valuta ons van de inhalige banken gaan afhelpen. Maar dat is niet hoe geld werkt. Commerciële banken hebben de mogelijkheid om geld te creëren elke keer als ze een lening uitschrijven. Wat wij verstaan onder ‘geld’ is eigenlijk een verandering in de grootboeken van de banken. In dat proces vergroten zij steeds de geldvoorraad. Geld wordt uitgegeven door centrale banken en erkent in rechtbanken.

Cryptovaluta zijn op dit moment waard ‘wat de gek ervoor geeft’. Het is een ‘token’-systeem en geen monetair systeem. Bovendien is het gekoppeld aan bankgeld. In El Salvador kun je betalen in bitcoin, maar je betaalt eigenlijk in dollar wisselkoersen. De prijs van je hamburger kan wel veertig keer veranderen terwijl je in een restaurant zit. Cryptovaluta in deze vorm is geen uitdager van ons monetaire systeem.

Conclusie
De auteur Brett Scott vindt het afsterven van contant geld zorgelijk omdat een veerkrachtig systeem meerdere opties moet bieden. Een gebouw met alleen een lift en geen wenteltrap is niet veilig. Hetzelfde geldt voor een samenleving met alleen digitaal geld. Cash is inclusief, en bankieren is dat niet. Het blokkeert dataverzameling en de dreiging om uitgebannen te worden uit de economie, een reëel gevaar van de algoritmes en AI-tools die de banken en techbedrijven inzetten.

Maar zijn belangrijkste bezwaar is de genadeloze opkomst van corporate capitalism, waarin alle kleine ondernemingen op den duur vervangen worden door mega-ketens. Dit systeem – dat floreert op efficiency, snelheid en schaal – moet blijven groeien en alles wat langzamer is, zoals cash, is een blokkade en daar moeten we vanaf. De term digitale betalingen wordt vaak samen gebruikt met ‘frictieloos’, alsof het vooral belangrijk is dat we haastig door het leven gaan en zo snel mogelijk dingen consumeren, een noodzaak in het voortdurend uitbreidende kapitalistische systeem.

Digitaal geld speelt een cruciale rol in de fusie tussen Big Finance en Big Tech, een zeer krachtige beweging die onze toekomst zal bepalen, maar nauwelijks besproken wordt in dagelijkse gesprekken en in de media. Contant geld is het laatste obstakel voor deze fusie en moet daarom beschermd worden. Het is de laatste barrière die voorkomt dat we volledig overgeleverd zijn aan de grote techbedrijven, besluit Scott. Ons recht om cash te gebruiken moet behouden blijven.

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

Wat zijn de beste klimaatoplossingen volgens ChatGPT?

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Het was al lang geleden voorspeld: nieuwe toepassingen met kunstmatige intelligentie zullen ons steeds vaker versteld doen staan.

En toen was daar opeens ChatGPT (Generative Pre-trained Transformer), ontwikkeld door OpenAI, een onderzoekslaboratorium voor kunstmatige intelligentie. ChatGPT is een chatbot die vragen kan beantwoorden, essays kan schrijven in iedere denkbare stijl, muziek kan componeren en computerprogramma’s kan debuggen.

Ik heb de bot een aantal opdrachten gegeven om zijn taal- en schrijfvaardigheden te testen. Een voorbeeld was: ‘schrijf een korte essay over Donald Trump in de stijl van Hunter S. Thompson’. Het resultaat was zeker op taalgebied behoorlijk indrukwekkend. Inhoudelijk was het vreemd genoeg zeer complementair over Trump. Het is twijfelachtig dat de Gonzo-journalist zo positief was geweest over de ex-president, maar een interessante keuze was het wel.

Om de journalistieke vaardigheden van de AI-toepassing te testen heb ik het onderwerp klimaatverandering gekozen. Kan ChatGPT met een diepgaande analyse komen die zich kan meten met de beste klimaatjournalisten?

Op de vraag: ‘wat zijn de beste manieren om klimaatveranderingen tegen te gaan?’ komt hij (ik noem hem voor het gemak ‘hem’) met een opsomming van zeven maatregelen, waaronder het overschakelen op wind- en zonne-energie en het bevorderen van duurzame landbouw- en visserij. Dit is nog behoorlijk algemeen.

Daarom een vervolgvraag: ‘Welke maatregel tegen klimaatverandering kan de meeste uitstoot verminderen binnen tien jaar?’

Het antwoord: ‘Een van de meest effectieve maatregelen die snel kan worden genomen om uitstoot te verminderen, is het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen in de energie-industrie. Dit kan worden bereikt door het verhogen van de investeringen in hernieuwbare energiebronnen, zoals zon- en windenergie, en het verminderen van de subsidies voor kolen- en olie-industrieën. Ook het versnellen van de elektrificatie van transport kan een grote bijdrage leveren aan de reductie van uitstoot. Dit kan worden bereikt door het bevorderen van de aanschaf van elektrische voertuigen en het uitbreiden van het aantal oplaadpunten.’

Niet slecht. Ik vraag nog even door over de rol van kernenergie. De bot komt met vijf verschillende manieren waarop kernenergie optimaal ingezet kan worden om de klimaatdoelen van Parijs te halen, zoals het inzetten van kernenergie in industrieën die moeilijk te decarboniseren zijn, zoals de scheepvaart of de luchtvaart. Daarbij merkt ChatGPT uit zichzelf op dat het belangrijk is om te benadrukken dat kernenergie niet de enige oplossing is voor de klimaatcrisis, en een mix van verschillende hernieuwbare energiebronnen en energiebesparingsmaatregelen noodzakelijk zijn om de klimaatdoelen te behalen.

Het aardige van chatten met de slimme bot is dat hij een eigen persoonlijkheid lijkt te hebben in de antwoorden die hij geeft. Dit is duidelijk een grote leap forward voor kunstmatige intelligentie.

Kan ChatGPT een bedreiging vormen voor de journalist? Het is lastig de impact van technologie te voorspellen, omdat het publiek ermee aan de slag gaat en daar weer nieuwe aanpassingen en verbeteringen uit voortkomen. In de huidige vorm is ChatGPT voor de journalist vooral een extra bron om in te zetten en wel eentje die van elk onderwerp verstand heeft tenminste tot aan 2021 (de robot haalt informatie uit een eigen database). Ook is het een handige schrijfhulp die je kan voorzien van basisteksten die je dan alleen nog maar hoeft te bewerken. Ik zie het dus vooral als een handig hulpmiddel dat de deur opent naar allerlei nieuwe mogelijkheden.

Zelf proberen? Maak kennis met ChatGPT via www.openai.com