De documentaire is alweer een oudje (2004), maar niet minder schokkend of actueel. ‘Darwin’s Nightmare’ is het verhaal van vissen en mensen. In het Victoriameer in Tanzania is ooit bij wijze van experiment de nijlbaars uitgezet. Deze wonderbaarlijke vis heeft 95 procent van de inheemse soorten vernietigd, waardoor het ecosysteem blijvend is verstoord.

Twee miljoen blanken eten dagelijks nijlbaars. De vliegtuigen komen uit Rusland, want dit is de goedkoopste maatschappij. Ze landen in de plaats Mwanza en worden volgeladen met vis. Wat brengen ze mee?, vraagt de filmmaker voortdurend aan de lokale bevolking. ‘Niks’, is meestal het antwoord, maar later blijkt dat de waarheid nog erger is. Ze brengen wapens voor burgeroorlogen in Congo, Soedan en Liberia.

De nijlbaars is goed voor 25 procent van de export van Tanzania. Niet alleen de vissers hebben werk, maar ook indirect levert het product banen op. Zo komt er een nachtwaker aan het woord die voor 1 dollar per nacht het visonderzoekcentrum bewaakt. Hij vertelt doodleuk dat hij de baan heeft gekregen omdat zijn voorganger met een machete in stukjes is gehakt. En waarmee bewaakt hij het gebouw? Een pijl en boog.

Het is niet alleen Darwin’s nachtmerrie. De titel slaat behalve de vis ook op de mensen. Een dorpeling merkt op; misschien zijn de Europeanen wel sterker; zij bezitten het IMF en de Wereldbank. Ondertussen eten de mensen in Tanzania door maden vergeven visresten van de vuilnisbelt en doen de Europese piloten zich te goed aan de aan AIDS lijdende prostituees van Mwanza. De verpakking van de vis wordt gesmolten tot lijm dat jongeren snuiven waardoor ze zo diep in coma raken dat ze anaal verkracht worden en het niet eens merken…

Kortom, een schokkend document van hoe wij aan eten komen en hoe de economie van landen 100 procent bepaalt hoe de supply chains zijn ingericht. Shit gaat daarin en al wat goed is, komt terug. Tanzanianen eten geen nijlbaars; het is veel te duur.