Waarom zijn we hier?

Posted on 31 oktober 2020 by Jeppe Kleijngeld

Vervolg op: Wat is het mentale universum?

Welkom terug. Fijn dat je nog aan boord ben. In dit essay gaan we in op de vraag: wat is de doel van ons bestaan in deze mentale realiteit? Even een opfrisser: Na bijna 100 jaar kwantummechanica wordt het steeds duidelijker dat we voor een enorme transitie in wereldbeeld staan. Het idee van een objectief bestaande wereld om ons heen is definitief verleden tijd, daar zijn natuurkundigen het over eens. Ruimtetijd en materie komen voort uit iets anders, iets diepers. Volgens een aantal prominente wetenschappers, zoals Richard Conn Henry, Robert Lanza en Donald Hoffman kan deze diepere dimensie niets anders zijn dan een mentaal veld. Dat blijkt uit kwantummechanische experimenten waarbij het puur de geest van de onderzoekende wetenschapper is die de uitkomst van het experiment bepaalt.

Deze experimenten hebben ons geleerd dat we niet passief de fysieke wereld om ons heen registreren, maar deze wereld zelf creëren met onze verstrengelde geesten. Hiermee bereiken deze wetenschappers dezelfde conclusies als verschillende Oosterse filosofische stromingen en enkele van de belangrijkste Westerse filosofen aller tijden, waaronder Plato, Kant en Schopenhauer.

Als deze uitdagers van het huidige fysicalistische paradigma gelijk hebben, zegt dat iets over onze identiteit. We kunnen dan stellen dat we geen fysieke wezens zijn mét bewustzijn, maar bewustzijn zelf. Onze lichamen zijn dan slechts avatars. Handig om te navigeren in deze fysieke virtual reality, maar niet fundamenteel. Wat moet je weten om van deze subjectieve ervaring écht een succes te maken?

Evolutie, continue groei en verbetering
Ik ga in dit essay uit van de theorie van alles ‘My Big TOE’ (Theory Of Everything) uitgewerkt door fysicus en bewustzijnsonderzoeker Thomas Campbell. Hij heeft zijn theorie ontwikkeld aan de hand van slechts twee veronderstellingen:
1. De basis van ons universum is een primair bewustzijn waar alles uit voortkomt.
2. De ontwikkeling van dit bewustzijn wordt gedreven door het Fundamentele Proces van Evolutie.

Deze twee assumpties vormen de substantie en dynamiek die de realiteit mogelijk maken. Bewustzijn is het medium waarop de realiteit geprojecteerd wordt en evolutie is het proces van wording dat continu plaatsvindt. Dit proces van optimalisatie eindigt nooit.

In de vorige blog over het mentale universum hebben we het gehad over de eerste veronderstelling. In dit vervolg staan we stil bij de tweede. Ons bestaan blijkt volgens de theorie van Campbell betekenis te hebben. We zitten namelijk opgesloten in een virtuele leeromgeving. Volgens Campbell zijn we als mensen uitgerust met vrije wil. Dat blijkt uit kwantummechanica dat heeft aangetoond dat de wereld, totdat die wordt waargenomen, uit een waarschijnlijkheidsdistributie bestaat. De toekomst is niet zeker, en wordt pas definitief op het moment van waarneming. Met onze intentie/vrije wil kunnen we een zekere invloed uitoefenen op hoe de wereld zich zal manifesteren, aldus de excentrieke fysicus.

Ook het bestaan van evolutie suggereert het bestaan van vrije wil, want om tot winstgevende verbeteringen te komen is het noodzakelijk dat we een leerproces doorlopen en keuzes kunnen maken. De vraag is hoe groot onze invloed op de wereld is. Op de fysieke wereld lijken de effecten beperkt te zijn. Yoda die met zijn geest een ruimteschip kan optillen gaat niet gebeuren. Want hoewel het universum zo mentaal mag zijn als het gesticht uit One Flew Over the Cuckoo’s Nest, betekent nog niet dat er geen natuurwetten van kracht zijn. Maar toch kunnen we invloed hebben op welke realiteit zich zal manifesteren. Dat komt omdat niet vastligt welke van de potentiële toekomstige staten van het universum we gaan manifesteren. Alleen een mate van waarschijnlijkheid dat het de ene of de andere staat is. Je kunt je dit voorstellen als een film die zich aan het afspelen is, maar waarbij het niet vaststaat hoe het volgende frame er precies uit gaat zien. Er zijn een heleboel mogelijkheden en de kijkers beslissen mede welk frame het wordt.

Hoe we invloed kunnen uitoefenen zit hem vooral in onze intenties ten opzichte van andere wezens. Hoe meer we ons richten op anderen en minder op onze eigen ego-verschijning, hoe hoger de kwaliteit van ons bewustzijn, wat weer gemanifesteerd wordt in de buitenwereld. Liefde, compassie, empathie; dat zijn de sleutelwoorden in het manifesteren van een optimale realiteit. Een tip van Campbell is om je minder te richten op wat je zelf wilt, nodig hebt en verlangt en meer op wat je voor anderen kunt betekenen. Hoe investeer je optimaal je energie volgend op je intentie ten opzichte van anderen? Dat is steeds de centrale vraag.

Kwaliteit van bewustzijn
In het grotere plaatje blijven we bacteriën. Het grote bewustzijn is veel groter dan we kunnen bedenken. Alleen al in ons zonnestelsel zijn er 500 miljard sterren te vinden. En dat is slechts één van de 100 miljard bekende sterrenstelsels. En dan hebben we het alleen nog maar over het waarneembare universum. Wie weet wat het superbewustzijn daarbuiten nog allemaal heeft voortgebracht? Maar geen reden om ons onbelangrijk of onbetekenend te voelen. Immers, we kunnen een verschil maken. Door bij te dragen aan de evolutie van bewustzijn op deze planeet. Laat je niet wijsmaken dat evolutie alleen maar een Darwinistisch proces op aarde is dat soorten drijft tot overleving, Dat is slechts een voorbeeld van evolutie. Het Fundamentele Proces is de motor achter iedere verandering in het gehele universum.

Hoe kun je de kwaliteit van je bewustzijn vergroten? Transcendente meditatie is een manier, maar zeker niet de enige. Hallucinerende drugs raadt Campbell af, het enige punt waarop ik het niet helemaal met de bebaarde wetenschapper eens ben. Maar ik snap hem ook wel weer: in veel gevallen maakt dat spul een rotzooi van je hoofd en verschaft het geen helderheid, maar vertroebelt het juist de geest.

Mijn eigen recept bestaat uit onder meer lucide dromen en mindfulness in het dagelijkse leven. Dit helpt mij, maar dat is persoonlijk. Hoe je kunt werken aan de kwaliteit van je bewustzijn is niet iets dat ik, of Campbell, of wie dan ook je kan voorschrijven. Omdat dit leven een schoolervaring is, is het aan iedereen zelf om zijn of haar huiswerk te doen. Goeroes heb je weinig aan, die gaan niet de kwaliteit van je bewustzijn vergroten. Dat kun je alleen zelf.

Boeken (of blogs!) kunnen je ideeën opleveren, maar wijsheid bevindt zich meer in het hart en in de ziel, dan in het intellect. Ervaringen opdoen, de pudding proeven, je bewust worden van je intenties… Dit is de manier. Campbell zegt dat de beloning groot kan zijn: “Degenen die serieus de uitdaging aangaan om de realiteit te verkennen en hun bewustzijn te vergroten, komen zelden met lege handen thuis. Ze vinden onvermijdelijk een grotere realiteit die verder gaat dan de objectieve fysieke materie-realiteit, en dat is voor hen bijna altijd veel meer waard dan de aanzienlijke inspanning die het kost om er toegang toe te krijgen.”

Waarom zijn we hier? Om te leren. In het mentale universum staat individuele groei centraal. En er is niemand die dat voor je kan bereiken, jij zit aan het stuur. Morpheus: “Ik probeer je geest te bevrijden, Neo. Maar ik kan je alleen de deur laten zien. Jij bent degene die er doorheen moet lopen.”

⟿ Jeppe Kleijngeld, oktober 2020

De sensitieve persoonlijkheid

Posted on 17 november 2019 by Jeppe Kleijngeld

Hooggevoeligheid wordt nog wel eens verward met overgevoeligheid. Dat is het niet, want overgevoelig is een compleet subjectief label. Hooggevoelig betekent dat je zenuwstelsel langer nodig heeft, door je chemische huishouding en dunnere zenuwbanen, om prikkels te verwerken. Iemand die zeer hooggevoelig is kan zo een dag of langer van slag zijn door een rotopmerking die iemand gemaakt heeft. Nu kunnen gedachten die gevoelens versterken, maar zelfs als iemand middels mindfulness-technieken leert om niet teveel met gedachten mee te gaan, is er nog een verwerkingstijd van uren nodig afhankelijk van de grootte van de prikkel.

Het slaat dan ook nergens op om tegen een hooggevoelig iemand te zeggen dat ‘ze het gevoel maar van zich af moet zetten’. Dat is zoiets als tegen een flesje cola zeggen dat hij niet moet bruisen als je hem in een glas giet. Het is de aard van de cola om te bruisen.

Volgens sommige studies is wel twintig procent van de mensheid hooggevoelig. Dit lijkt mij wat hoog; het is maar welke criteria je hanteert. Als twintig procent eronder valt ben ik ook hooggevoelig, maar ik ben weer van een heel ander niveau gevoeligheid dan bijvoorbeeld Loesje.

Ook onder dieren komt hooggevoeligheid voor. In een kudde is het handig om te kunnen aanvoelen of er gevaar dreigt. Of dat er bepaalde spanningen in de groep zijn die nog op een vredige manier kunnen worden opgelost voordat het escaleert in geweld. Het hooggevoelige dier is een mooie tegenhanger van de extraverte waaghals die risico’s neemt. Bijvoorbeeld om nieuwe gebieden te verkennen waar de groep heen zou kunnen trekken.

Wat moeten we met deze sensitieve personen in onze getroebleerde maatschappij? Ze een prominente plaats geven in onze organisaties natuurlijk! In de hedendaagse politiek die schreeuwerig, populistisch en extravert is, wordt dat nu lastig helaas. Terwijl we juist zo’n behoefte hebben aan een rustige, redelijke en verbindende stem. Als die alleen maar gehoord zou worden…

Een goede leider weet dat hij verschillende mensen nodig heeft. En dat de sensitieve mensen goede ideeën hebben die gehoord moeten worden. Deze mensen voelen haarfijn aan of de organisatie wel handelt naar zijn kernwaarden en welke gevoelens er leven onder de mensen. Gaat de organisatie de goede kant op? En zo niet, waar scheelt het dan aan? Het is aan onze leiders om deze belangrijke stemmen een passend platform te geven. Ze zullen dit minder snel zelf opeisen. Neuroselectie bij de poort dus.

Kan sensitisatie overgaan?

Posted on 23 september 2014 by Jeppe Kleijngeld

‘A study demonstrated that when predicting persistent pain after an acute episode of back or neck pain, it is not the severity of the injury that is important. Instead, factors such as cumulative traumatic events, high levels of depression, and belief that pain may be permanent increase the subsequent pain and disability.’
– ‘Chronic Pain: Your Key to Recovery’ (authorhouse, 2014)

M’n vrouw Loesje nadert momenteel het einde van een revalidatietraject voor chronische pijn, die wordt gecreëerd door haar centrale zenuwstelsel zonder dat er (nog) sprake is van een lichamelijk probleem. Een verschijnsel dat bekend staat als ‘sensitisatie’. De resultaten van het programma zijn boven verwachtingen positief. Er is nog wel pijn, maar de intensiteit is sterk afgenomen en het is veel beter te beheersen.

Voor het traject begon (de wachttijd was ruim een jaar) was het echter heel lang onduidelijk hoe de toekomst eruit zou zien en in hoeverre de pijn zou overgaan. Vandaar deze blog met de vraag als titel: Kan sensitisatie overgaan?

Het antwoord op deze vraag is erg lastig te vinden op internet. Dus mochten revalidatie- of pijnartsen dit toevallig lezen, de informatievoorziening kan zeker beter. Nu begrijp ik wel dat dit lastig is. Geen enkele patiënt is hetzelfde en aangezien de chronische pijn bij sensitisatie uit de hersenen komt is het lastig te voorspellen in hoeverre dit minder wordt. Het is namelijk niet zo dat je een operatie uitvoert met een X% slaagkans. Middels een multidisciplinair programma (fysiotherapie, ergotherapie en psychologie) proberen de artsen het pijnsysteem te herprogrammeren. De uitkomst voorspellen van zo’n complex proces is moeilijk en de meeste artsen branden er liever hun vingers niet aan.

Maar ik ben geen arts en kan met stelligheid zeggen: het is absoluut mogelijk het overprikkelde zenuwstelsel tot rust te brengen, waardoor de pijn sterk zal afnemen of zelfs zal overgaan!

Wanneer je er vrij zeker bent dat er sprake is van sensitisatie en dat er niet (langer) een lichamelijk probleem aan de basis ligt van je klachten, dan heb je al een hele grote blokkade overwonnen. De meeste pijnpatiënten willen er niet aan omdat ze het gevoel hebben dat hun klachten daarmee voor ‘niet echt’ worden aangezien. De klachten zijn dat echter wel degelijk. Als je een hersenscan maakt van een persoon met ernstige pijnklachten, is er overmatig veel activiteit gaande in de pijn verwerkende gebieden. Deze pijn is echter niet meer (volledig) te herleiden tot een fysieke beschadiging. Het systeem is op hol geslagen, en je moet het weer rustig zien te krijgen.

Hoe weet je zeker of je het hebt? De meeste fysieke klachten horen vanzelf over te gaan in maximaal zes weken. Zolang je geen uitvalverschijnselen hebt, en langer dan drie maanden pijnklachten hebt die niet afnemen is de kans groot dat er sprake is van sensitisatie.

Ik adviseer je in dat geval aan de volgende stappen te nemen.

• Laat je door je huisarts doorverwijzen naar pijnrevalidatie om voor sensitisatie te behandelen. Sommige huisartsen zijn echter niet bekwaam, dus laat je niet met een kluitje in het riet sturen. De wachttijd is lang, maar je kunt in de tussentijd van alles doen. Zoals:

• Leid jezelf op over je conditie. Dit boek is een aanrader: ‘Chronic Pain: Your Key to Recovery’ door Georgie Oldfield McSp. Het is alleen in het Engels verkrijgbaar, maar de inhoud is zeer helder omschreven en wetenschappelijk onderbouwd. Oldfield gelooft dat alle pijnklachten die geen duidelijke fysieke basis hebben (naast sensitisatie ook bijv. migraine en RSI) verklaart kunnen worden door stress, levensstijlkeuzes en onverwerkte emoties. Dit noemt ze ‘Stress Illnesses’. Ze geeft in het boek vele tips en adviezen over hoe je van pijn of kunt komen. Deze zijn bewezen effectief. Lees ook mijn eerdere blog over chronische pijn: ‘Operaties vaak niet effectief. Hoe wel te herstellen van chronische zenuwpijn in de lage onderrug?’

• Ga aan de slag met mindfulness. Chronische pijn gaat vaak gelijk op met chronisch zorgen maken en angst. Op de aanhoudende pijn lijk je geen invloed te kunnen hebben. Dit kan wel, maar dan via je zorgen en je angsten. Mindfulness is hier een zeer effectieve manier voor, omdat je in het nu leert leven zonder je zorgen te maken over de dag van morgen.

• Wat voor emotionele gebeurtenissen spelen er nog meer in je leven? Vaak is er een verband aan te wijzen tussen die gebeurtenissen en je pijn. Loesje was bijvoorbeeld net moeder geworden toen het weer erg opspeelde. Het verband tussen deze gebeurtenis – die heel veel met haar gedaan heeft – en de pijn is duidelijk aangetoond.

• Denk er heel goed over na voor je je laat opereren, want dit kan de problemen alleen maar erger maken. Realiseer je goed dat alleen al het goed begrijpen van je conditie een hele lastige opgave is. Ga er met een open mind in staan, en geloof een ervaringsdeskundige, er is licht aan het einde van de tunnel.

Veel succes!

5 mindfulness trucs om je bij de les te houden

Posted on 11 januari 2014 by Jeppe Kleijngeld

Mindfulness, ook wel aandachtstraining genoemd, is een methode om in het hier-en-nu te blijven zodat je het leven veel intenser beleeft. Door optimaal bij jezelf te blijven, kun je ook gemakkelijker keuzes maken, grenzen stellen en betere prestaties leveren in werk en sport.

Ik ben persoonlijk een enorme dromer. En hoe lekker dromen ook kan zijn, het is soms wel handig om mijn aandacht op het moment te richten. Ook kunnen gedachten me soms volledig opslokken. Dit heeft iedereen wel op momenten. Stel je voor dat je slaande ruzie met je partner hebt gehad en vervolgens op een prachtig strand gaat zitten. Ook al bevind je je dan in een oase van rust, toch ben je eigenlijk ergens anders. Je wordt volledig in beslag genomen door al je gedachten en gevoelens over wiens schuld het is (allemaal de ander natuurlijk) en wat je zou willen zeggen. Op zulke momenten kan mindfulness bijzonder handig zijn.

Een bijkomend voordeel is dat je het overal kunt toepassen. In de rij voor de kassa van de supermarkt, op je werk voordat je tijdens een vergadering het woord neemt, of in de file op weg naar huis. Hieronder 5 mindfulness trucjes die zeer makkelijk uit te voeren zijn, maar waarmee je wel grote resultaten kunt halen.

1. Tel je ademhalingen
Wanneer je erg druk in je hoofd bent, kan deze techniek je weer terug op aarde brengen. Adem diep in door je neus en laat je adem er via je mond weer uit. Doe dat tien keer en tel in je hoofd mee (21 t/m 30). Herhaal deze oefening een paar keer. Je zult zien dat je al vrij snel de tel kwijt raakt zodra er een gedachte je hoofd binnenkomt. Maar oefening baart kunst. Na een tijdje zul je je beter kunnen concentreren.

2. De vijf seconde pauze
Er zijn van die dagen dat je continu aan het rennen en vliegen bent, en nauwelijks tijd hebt een broodje te eten. Op zulke dagen komt vooral de vijf seconde pauze van pas. Adem heel diep in en heel rustig uit. Focus je even puur op deze ademhaling. Dit helpt je bewust te maken waar je nu eigenlijk mee bezig bent, en het komt je efficiency zeker ten goede.

3. Even aarden
Aarden betekent even contact maken met de grond onder je lichaam. Of je nu staat, zit of ligt, je kunt altijd aarden door even bewust te voelen dat je naar de grond wordt getrokken door een onzichtbare kracht. Dit is bijvoorbeeld handig als je voor een groep gaat staan bij een presentatie, of als je even op bed ligt uit te rusten.

4. De zintuiglijke ervaring
Een hele mooie oefening is om je te concentreren op slechts één van je zintuigen. Ik doe dat vooral vaak met gehoor. Dit brengt me direct in het hier-en-nu, en levert me bovendien hele interessante bewuste ervaringen op. Je gaat nieuwe prikkels ervaren als je dit vaker doet.

5. Afstand nemen van gedachten
Als er veel gedachten in je hoofd komen, kan dat je aandacht enorm afleiden van wat je aan het doen bent. Op momenten dat je je rustig voelt, kun je jezelf beschouwen als het oog van een tornado. De gedachten zijn de winden die je steeds verder meevoeren. Beschouw je gedachten daarom als binnendringers. Observeer ze bewust als ze binnenkomen, neem er afstand van en zie ze weer vertrekken. Belangrijk hierbij is te beseffen dat je niet je gedachten bent. Je bent wat je kernwaarden zijn, wat jij belangrijk vindt in het leven. Je gedachten hoeven daar helemaal niks mee te maken te hebben.