Tagarchief: Europa

Het einde van de geschiedenis is uitgesteld

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Dit fragment is onderdeel van een tweeluik over de huidige staat van de planeet.

Gisteren verscheen deel 1: 2024 belooft een fataal jaar te worden voor de wereld…


Afbeelding: Pixabay

In 1992 publiceerde Francis Fukuyama het boek ‘The End of History and the Last Man’. Hierin stelde de politieke wetenschapper dat de geschiedenis volgens een evolutionair proces verloopt. De liberale democratie is volgens Fukuyama de superieure regeringsvorm van landen, en hoe meer landen dit systeem omarmen, hoe minder oorlogen er zullen uitbreken.

Overigens heeft hij het daarbij meer over Europa dan over de Verenigde Staten en met goede reden, denk ik. De kans dat Frankrijk volgende week Nederland binnenvalt, of dat België de oorlog verklaart aan Italië, is vrij gering. Amerika is een ander verhaal. Trump begint steeds extremere taal uit te slaan. De bestormers van het Capitool in 2021 noemde hij onlangs ‘gijzelaars’ en immigranten ‘beesten’.

Macro-investeerder Ray Dalio maakt zich zorgen over de groeiende tegenstellingen in de VS en de verslechterende financiële situatie. Bij zowel de democraten als republikeinen krijgen meer extreme visies de overhand en verdwijnen de gematigde meningen. De volgende fase voor de VS is volgens Dalio een staat van burgeroorlog. Het hoeft geen ‘echte’ oorlog te betekenen; een vreedzame revolutie waarin de schulden worden geherstructureerd is ook mogelijk. Maar wanneer gewelddadige conflicten toenemen (denk aan de bestorming van het Capitool) weet je dat een land in de problemen zit. Dalio schat de kans op een binnenlandse oorlog in de VS op dertig procent de komende tien jaar.

En hoe zit het met Europa? Het continent zal niet onderling de strijd aangaan, maar voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog is er weer een echte usurpator op het Europese continent bezig. Europeanen hebben in een vredesbubbel gezeten, en hebben daardoor de afgelopen decennia veel te weinig geïnvesteerd in defensie. Daardoor zijn we nu niet voorbereid om ons adequaat te verzetten tegen de invasie van Oekraïne. Vanaf het begin is Europa heel duidelijk geweest: We nemen economische sancties tegen Rusland en steunen Oekraïne financieel, maar we gaan in geen geval manschappen sturen. Daarbij is Poetin van handige strategische informatie voorzien.

Inmiddels staan de kranten dagelijks vol met berichten over dat Europese landen veel meer moeten investeren in defensie en moeten overschakelen op een oorlogseconomie. En helaas terecht; het lijkt me niet wenselijk dat we ons nog eens laten overrompelen door een brutale dictator als Poetin. Als een despoot over de schreef gaat op het continent, moet Europa hem zelf een keihard pak slaag kunnen geven, zonder afhankelijk te hoeven zijn van de VS. Zeker gezien de mogelijke terugkeer van een zekere clown in het Witte Huis.

En zo wordt het einde van de geschiedenis uitgesteld. Europa behoudt zijn liberale democratie, maar bereidt zich voor op een lange periode van geopolitieke onrust. Daarbij is haast geboden nu het verhaal naar buiten is gekomen dat Poetin zich voorbereidt op een grootschalige oorlog met de NAVO en waarbij we dus mogelijk niet op de VS hoeven te rekenen.

Het uitbreiden van het democratische model zit voorlopig niet in de kaarten. Behouden wat we hebben wordt al uitdaging genoeg met die populistische golf die momenteel de wereld overspoelt.

Lees ook: De opkomst en ondergang van wereldmachten

2024 belooft een fataal jaar te worden voor de wereld…

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Dit fragment is onderdeel van een tweeluik over de huidige staat van de planeet.

Lees ook deel 2: Het einde van de geschiedenis is uitgesteld

BOEM! De natuurherstelwet van de EU is afgeknald. Ondanks dramatische rapporten van Europese natuurorganisaties over de stand van de natuur krijgt de wet in Brussel onvoldoende steun. En het volk, het merendeel althans, juicht. Ze zijn blij dat hun echte problemen, zoals woningnood, nu zullen worden aangepakt of in elk geval niet verder zullen worden belemmerd. De mens gaat nu eindelijk weer eens voor op de insecten en de vogels. Hoera.

Het kortetermijndenken heeft met het slopen van deze wet een grote strijd gewonnen, maar dit is pas het begin…

Er zijn dit jaar Europese verkiezingen, en dit besluit laat zien wat voor uitslag we kunnen verwachten: een overweldigende meerderheid voor rechts / populistisch rechts. En daarmee nog meer steun voor het verder vergiftigen, exploiteren en afbreken van onze leefomgeving.

Wanneer Trump ook nog wordt gekozen tot president van de VS is de nachtmerrie compleet: de wereld wordt dan grotendeels bestuurd door politici die weigeren de grootste bedreigingen voor de planeet aan te pakken en al hun pijlen richten op winstmaximalisatie op de korte termijn.

Het feit dat dit überhaupt kan gebeuren – PVV in Nederland de grootste en hoogstwaarschijnlijk ook populistische overwinningen in de EU en de VS – toont de huidige mindset, het collectieve (on)bewustzijn, van de mensheid aan. We kiezen er massaal voor om op onze huidige ramkoers door te gaan in plaats van het roer radicaal om te gooien. Op korte termijn kunnen we lekker op oude voet door blijven consumeren, maar op langere termijn is het fataal.

De mens lijkt te zijn vergeten dat we onderdeel zijn van een ecosysteem. Wanneer je radicaal gaat ingrijpen in dit systeem – wat de mens doet – gaat dit zich op den duur keihard tegen je keren. Dit is allang gaande, en de kansen om het tij nog te keren nemen in hoog tempo af. Het erge is dat deze mindset niet wordt bestreden, maar eerder wordt toegejuicht. Of de mensen halen er laconiek hun schouders over op.

Shell maakte onlangs bekend de CO2-reductiedoelen voor 2030 naar beneden bij te stellen. Waar waren de woedende politici die zeiden er alles aan te zullen doen om dit walgelijke besluit te bestrijden? De moreel verwerpelijke plannen van Shell gedijen uitstekend in de huidige wereld met de heersende mindset.

Waar gaat dit uiteindelijk toe leiden? In mei verschijnt het vijfde deel van de serie Mad Max in de bioscoop (Furiosa: A Mad Max Saga). Deze films hebben ons met succes een beeld voorgeschoteld van de apocalyptische wereld waar we naar op weg zijn: geen natuur, geen grondstoffen, en een uitgedunde mensheid. Ik vrees dat deze films actueler dan ooit zijn en 2024 lijkt de voorgeschiedenis van deze filmserie heel accuraat te gaan vertellen.


Afbeelding: Mad Max Beyond Thunderdome

Lees ook: Gaat de mensheid de komende eeuw overleven? 

Release: M&A Trendonderzoek 2024

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Op de dag dat The Beatles uitkomen met hun laatste nummer ooit, breng ik ook iets naar buiten: het laatste M&A Trendonderzoek. En over The Beatles gesproken, dit is wel de ‘Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band’ van de Nederlandse M&A Trendonderzoeken, al zeg ik het zelf.

De afgelopen maanden deden we een online onderzoek onder 247 M&A-professionals en interviewden ik en een aantal collega’s 28 dealmakers live. Het resultaat is een zo compleet mogelijk beeld van de M&A-markt met alle kansen en uitdagingen die de rainmakers op dit moment zien en ervaren. In het digitale magazine – een heel tof format, check it out – komen al hun inzichten bij elkaar.

De markt voor fusies en overnames is sterk verbonden aan de algehele economie. Wanneer het vertrouwen laag is, zijn er minder overnames. Wel gaan private equity-investeerders altijd door met kopen en verkopen omdat ze de pot geld die ze beheren na een bepaalde periode weer moeten terugbetalen aan hun investeerders (plus rendement), dus geduldig wachten zit niet in hun dna. Wel zijn ook deze investeerders een stuk voorzichtiger geworden.

Het vertrouwen is hoger dan vorig jaar toen Rusland de Oekraïne binnenviel. Inmiddels zijn de hoge energieprijzen en de inflatie minder onzekere factoren geworden, maar er zijn nog genoeg ‘wild cards’ voor overnamejaar 2024. Er kan een economische recessie uitbreken die veel dieper gaat dan voorzien. Maar nog ernstiger zijn escalerende geopolitieke conflicten. Een van de zwartste voorbeelden is de herverkiezing van Donald Trump in 2024 die vervolgens uit de NAVO besluit te stappen. Een feest voor Poetin en een ramp voor Oekraïne en Europa.

Kortom, het wordt ongetwijfeld een veelbewogen jaar, maar hopelijk zonder die hele grote incidenten zoals hierboven geschetst. Met Israël-Palestina, Rusland-Oekraïne, de klimaatcrisis, en de impact van nieuwe technologieën zoals AI hebben we meer dan genoeg om handen.

Klik op het onderstaande icoon om het M&A Trendmagazine 2024 te bekijken.

Borsjt Case Scenario

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Een van de belangrijkste vragen die ik de laatste dagen had bij de invasie van Oekraïne door Rusland was: waar is China? Naar het Westen luistert Poetin toch niet meer, dat is duidelijk, maar China – een zeer belangrijk handelspartner van Rusland – heeft grote invloed. The New York Times had het antwoord. De VS hebben herhaaldelijk met Chinese topfunctionarissen gepraat over de situatie, hebben intelligentie met hen gedeeld en ze gevraagd te helpen met het deëscaleren van het conflict. Maar de Chinezen weigerden.

Dit illustreert perfect de huidige verhoudingen in de wereld. De VS – hoewel op veel fronten nog machtig – is niet langer de grote baas. China is hard op weg de belangrijkste wereldmacht te worden. En ze zijn dikke maatjes met Poetins Rusland. Dat is een van de redenen waarom Poetin zich niet zo druk maakt om de economische sancties; dit is aanleiding om zijn handelsrelatie met China verder te gaan verbeteren. Voor Europa is dit alles geen prettig nieuws.

Waarom niet? Kijk naar onderstaande kaart. We kunnen de wereld nu grofweg verdelen in drie machtsblokken: China, Rusland en nog een groot deel van Azië, Europa en de Verenigde Staten. Het is duidelijk wie van deze drie verreweg het minste militaire macht heeft: Europa. Oekraïne hoort nu bij Rusland, dat is duidelijk*. Maar is Poetin daarmee tevreden? Hij haat het Westen blijkt uit verschillende van zijn recente toespraken. Wie zegt dat zijn invasieplannen ophouden bij Oekraïne? En dan opeens liggen er nog slechts twee landen tussen ons land en een potentieel verschrikkelijke vijand.

Op wie kunnen we rekenen om Poetin in zo’n geval af te remmen? Het militair krachtige China is vooral bezig met zijn eigen strijd met de VS om de economische wereldheerschappij. De VS was ooit onze bondgenoot, maar die tijden liggen achter ons. Biden is ons weliswaar goed gezind, maar hij heeft zijn handen vol aan interne strubbelingen in een intens verdeeld land.

In dat licht gezien ziet de wereldkaart er voor Europa behoorlijk angstaanjagend uit. Aan één kant een oppermachtig blok met tenminste één zeer kwaadwillende leider aan de macht. Aan de andere kant een bondgenoot op grote afstand waar we weinig van hoeven te verwachten. Een nieuwe realiteit voor Europa is aangebroken. Een tijd waarin ons Europeanen een veel bescheidener rol is toebedeeld dan we gewend zijn.

In het beste geval is de oorlog na de indexatie van Oekraïne voorbij en zullen we nog een lange tijd in spanning naast de Russen leven totdat toekomstige generaties mogelijk weer dichter tot elkaar gaan komen. In het slechtste geval breekt de Derde Wereldoorlog aan en is enorme vernietiging aan beide kanten gegarandeerd. Daar tussenin zitten nog heel veel niveaus van algehele onprettigheid. Gezien Poetins buitengewoon agressieve houding is er op moment helaas weinig om al te hoopvol van te worden. Het waren al spannende tijden en deze week zijn ze weer een heel stuk spannender geworden.

* Update 22-3: Dit is toch niet zo duidelijk als ik dacht. Poetin is er na drie weken oorlogsvoeren nog niet in geslaagd de hoofdstad Kiev te veroveren. Ik heb hem op strategisch gebied overschat: ik had niet gedacht dat hij zo’n bold move zou ondernemen als de overwinning niet zo goed als zeker was.