Tagarchief: Gezondheidszorg

Sombere tijden (2) – Het einde van Amerika zoals we het kennen

Posted on by Jeppe Kleijngeld

‘This is the end
My only friend, the end’
— The Doors (1967)

Het gaat al een tijdlang de verkeerde kant op met Amerika. Het land is politiek tot op het bot verdeeld, de ongelijkheid neemt krankzinnige vormen aan, de gezondheidszorg is kapot, en de armoede is extreem in het rijkste land dat de wereld ooit gekend heeft.

Wat er kortom nodig is, is leiderschap; een verenigde politiek die gaat repareren wat er kapot is en een einde gaat maken aan de toxische polarisatie. Het tegenovergestelde is gebeurd. Trump is het ergste wat het land (en de wereld) op dit punt in de geschiedenis had kunnen overkomen. In zijn eerste drie weken presidentschap heeft hij al aangetoond; na vier jaar Trump zal het land nooit meer hetzelfde zijn.

De Amerikanen hebben namelijk een dictator benoemd die nu – in tegenstelling tot zijn eerste termijn – een plan heeft om Amerika te veranderen in een oligarchie waarin hij en een groepje miljardairs heersen. Het plan heet Project 2025 – maar Trump gaat zelfs nog veel verder dan wat er in dit afschuwelijke plan beschreven staat.

Onder leiding van Elon Musk worden de overheid en de overheidsuitgaven compleet op de schop gegooid. Trump doet dit zonder toestemming van het congres, bij wie deze ‘Power of the Purse’ eigenlijk ligt. Rechters kunnen hem proberen af te remmen, maar Trump heeft al aangetoond dat hij niks geeft om de rechtspraak, de grondwet of de waarheid. Maar hij kan dat toch niet zomaar allemaal negeren? Toch wel, lijkt het. Het is allerminst duidelijk wie hem gaat tegenhouden.

Daarnaast heeft hij behalve een republikeinse meerderheid in het Huis en de Senaat ook de media in zijn zak. Musk (X), Zuckerberg (Meta) en Joe Rogan (podcaster) staan aan zijn kant – net als Fox News, Newsmax en One America News. Zuckerberg heeft zijn factcheckers al ontslagen. Dat betekent dat een groot deel van Amerika, die uitsluitend rechtse media en social media als nieuwsbron hebben, volledig gemanipuleerd blijven worden. Als Trump zegt dat het Ministerie van Onderwijs voor miljarden dollars heeft gestolen, geloven ze hem. Als hij een rechter aan de schandpaal nagelt omdat die de wet naleeft, zal een groot deel van het land Trumps leugens geloven. Geen democratie die hiertegen bestand is.

Trump heeft eveneens autoritaire tactieken toegepast. Zo klaagt hij mensen aan en probeert hij hen te vernietigen wanneer zij iets zeggen dat hem niet bevalt. Daarnaast heeft hij gratie verleend aan 1.500 relschoppers die het Capitool bestormden, terwijl hij tegelijkertijd FBI-agenten vervolgt die deze zaak hebben onderzocht. Kun je het je voorstellen? Overtreders van de wet laten gaan, terwijl degenen die de wet handhaven juist worden aangepakt.

We hebben het nu nog niet eens gehad over zijn buitenlandse beleid; ik hou mijn hart vast over Rusland-Oekraïne en wat voor geweldige deal Poetin gaat krijgen. Of over zijn misdadige behandeling van immigranten. Over zijn afbreken van klimaatbeleid en weerzinwekkende haat-strijd tegen transgenders en andere minderheden.

Er zijn zeker nog goede mensen die het tegen hem op gaan nemen, maar dit ziet er hopeloos uit. De meest waarschijnlijke uitkomst op korte termijn is dat het land op slot gaat en de problemen die het land al heeft nog veel erger worden. Om nog maar niet te spreken van een nog verder groeiende polarisatie die zelfs kan uitmonden in een burgeroorlog. Een beter scenario zie ik niet. Ik vrees dat het te laat is om de boel op een vreedzame manier op te lossen, en eerst de hele boel kapot moet voordat het weer opgebouwd kan worden…


Still uit ‘Civil War‘ (2024)

Economie heeft positieve geluiden nodig vanuit politiek

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Het kabinet gaat in 2014 zes miljard extra bezuinigen. Een gigantisch bedrag, zo’n 350 euro per Nederlander. Met de bezuinigingen hoopt het kabinet het begrotingstekort naar 3 procent terug te brengen. Op zich is het best logisch, die enorme focus op het binnen de perken houden van de staatschuld. In Zuid-Europese landen, waaronder Griekenland, zijn de staatschulden volledig uit de klauwen gelopen en de vooruitzichten van deze landen zijn bijzonder zuur en onprettig.

Economie is psychologie. Voordat ‘de grote ommekeer’ begon in 2008 hadden Nederlanders zich rijk gerekend. Dat had vooral met de enorme huizenbubbel te maken. Deze is inmiddels leeggelopen en de gemiddelde Nederlander voelt zich nu zo rijk als de gemiddelde Albaniër. Iedere keer dat het woord ‘bezuinigen’ valt neemt dit depressieve gevoel toe en de neerwaartse spiraal trekt verder door naar beneden.

De mentale staat van de burger is van fundamentele invloed op het economische klimaat. In Nederland gaat het momenteel belabberd qua economische groei. Dit heeft drie oorzaken. Onze exportpositie is erg gericht op Europa en in Europa gaat het bar slecht. Niet in Duitsland overigens, want die hebben gedaan wat wij ook zouden moeten doen. We moeten veel meer naar opkomende landen toe om te profiteren van de groei daar, want de groeiverwachtingen voor Europa blijven beroerd. De tweede en derde reden dat het slecht gaat is dat de overheidsbestedingen op hun gat liggen en het consumentenvertrouwen (en dus de bestedingen) in een grote dip zit.

Hoe gaan we het tij keren? Het vertrouwen zal moeten herstellen, maar hoe? Het kabinet zal op de drie punten waar het slecht gaat maatregelen moeten nemen en in ieder geval moeten stoppen met de focus voortdurend op bezuinigingen te leggen. Daar ontstaat een enorme collectieve droefheid van. Desnoods halen we de eis uit Brussel maar eens niet, zoals Diederik Samsom laatst suggereerde. Fuck it! Iedere Nederlander heeft nu het gevoel dat de crisis eindeloos gaat duren. Dat zet niet aan tot het spenderen van geld, maar juist tot sparen. En dat helpt het land verder in de puree. Kortom, de overheid moet nu in actie komen.

Mijn verbetervoorstellen:

• Investeren in het verhogen van de export naar opkomende markten. Ondernemers die deze stap willen zetten, moeten aan alle kanten kunnen leunen op de overheid: financieel, met kennis en met wet- en regelgeving.

• Investeren in hightech start ups en internet bedrijven. Dat is een groeisector. Als Nederland er in slaagt het Silicon Valley van Europa te worden, zal het vertrouwen snel herstellen.

• Investeren in duurzame initiatieven. Hiermee kan de overheid ook de bouwsector weer aanzwengelen, want die ligt volledig op zijn gat.

• Bezuinig alleen in sectoren waar veel te halen valt zoals de zorg en de overheid zelf. Niet door mensen te ontslaan of door van de kwaliteit af te snoepen, maar door processen slimmer in te regelen, en minder uit te geven aan onnodige zaken. Bezuinig NIET op onderwijs. Dat is onze concurrentiepositie van de toekomst.

• Actief communiceren over alles wat er WEL goed gaat in dit land. Stoppen met communiceren over alleen maar deprimerende zaken. Een klein beetje plezier maken in de politiek mag ook wel. Ze hebben een voorbeeldpositie.

• De samenwerking met andere Europese landen opzoeken, want samen staan we sterk.

Ik hoop dat mijn boodschap duidelijk is. We hebben positiviteit nodig! Anders wordt de voortdurende depressie vanzelf een self fulfilling prophesy.

Positiviteit 2

De opkomst van geld (4)

Posted on by Jeppe Kleijngeld

Door Jeppe Kleijngeld

The Ascent of Money
The Ascent of Money - DVD

Documentaire, 2008
Regie: Adrian Pennick
Script/presentator: Niall Ferguson (gebaseerd op zijn boek)

In de documentaire The Ascent of Money laat professor Niall Ferguson ons zien waar geld vandaan komt. Zie ook Deel 1 – De opkomst van banken, Deel 2 – De opkomst van obligatiemarkten en Deel 3 – De opkomst van aandelenmarkten.

Deel 4 – De opkomst van verzekeren

Een belangrijk aspect van finance is risk. Hoe kunnen we ons verzekeren tegen rampspoed zoals de overstroming in New Orleans? Weinig tot niets, zo blijkt uit deel 4 van The Ascent of Money. De St. Bernard Parochie in New Orleans heeft nog maar de helft van het aantal oorspronkelijke inwoners over omdat huizen niet meer te verzekeren zijn.

Waar komt het idee van verzekeren vandaan? Misschien is het omdat het er altijd slecht weer is, maar het eerste verzekeringsfonds komt uit Schotland. Robert Wallace en Alexander Webster begonnen een verzekeringsplan voor de weduwen van de dominees van de Schotse kerk mocht ze iets overkomen. Ferguson toont oude rekenmodellen die ze gebruikten om uit te rekenen wat hun levensverwachting was, dus hoeveel geld ze nodig hadden. De beschikbare premies investeerden ze succesvol in het bedrijfsleven.

Er waren alleen mensen in de maatschappij voor wie private verzekeringen te duur waren. Ook die mensen hebben geld nodig voor hun pensioen, een minimum inkomen bij ziekte en een bedrag voor hun familie als ze overlijden. De oplossing bleek de welvaartstaat, ook bekend als de verzorgingstaat, die zijn oorspong heeft in Japan. De Japanners gebruikten het alleen om soldaten te werven voor hun oorlogen. Na de verwoesting van de Tweede Wereldoorlog bleek het systeem echter onbetaalbaar toen een derde van de bevolking dakloos was geworden na vernietigende bombardementen van de Amerikanen.

The AoM 4 - De opkomst van verzekeren

De welvaartstaat in Japan werd hervormd tot nationaal vangnet met zaken als gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid geregeld door de Staat. Dit ging lange tijd goed en Japan werd een schoolvoorbeeld voor de rijke, geïndustrialiseerde wereld. Echter, het systeem bleek gebaseerd op de hoge economische groeiverwachtingen van het land en die bleken niet uit te komen. Hier komt het fundamentele probleem van verzekeren duidelijk naar voren; de toekomst is zeer onvoorspelbaar. In Japan zorgde de lage economische groei en oplopende vergrijzing ervoor dat het systeem niet meer werkte. Een nog groter probleem was dat de beloningen voor hard werkende mensen werden weggenomen en uitgedeeld aan diegene die onvoldoende bijdroegen. Stagflatie was het resultaat: een zeer traag groeiende productie per hoofd van de bevolking gekoppeld aan oplopende inflatie. In veel Westerse landen gebeurde hetzelfde.

Nobelprijswinnaar Milton Friedman kwam met een oplossing voor de falende welvaartstaat. Hij gebruikte Chili als laboratorium om het pensioenstelsel te hervormen. Werknemers kregen de keuze tussen het staatspensioenfonds of over te schakelen naar een privé pensioenfonds. 80 procent koos voor het laatste en de met elkaar concurrerende fondsen wisten de premies zeer succesvol te investeren in de Chileense economie.

Het laatste onderwerp in dit deel van de documentaire is ‘hedgen’, iets dat weinigen echt begrijpen. Hedgen is een methode om risico’s af te dekken, maar wordt ook vaak gebruikt om winsten te maken. Iedereen kent de verhalen van stinkend rijke hedgefund managers. Hedgen heeft zijn oorspong gek genoeg in de agrarische sector. Boeren spraken van te voren een bodemprijs af voor hun landbouwproducten en afnemers een plafondprijs. Dit verschafte beide partijen zekerheid. Deze vorm van hedgen is vervolgens geëvolueerd tot de complexe beleggingsproducten ‘derivaten’. Een derivaat is een financieel product waarvan de prijs afhankelijk is van de waarde van een gerelateerd onderliggend (financieel) product. Dat kunnen aandelen zijn, of olie, valuta of rente- en kredietproducten. Met een derivaat in bezit heb je een plicht (future) of een recht (optie) om het onderliggende product op een bepaald moment in de toekomst te kopen of verkopen. Topbelegger Warren Buffett noemde derivaten ‘weapons of mass destruction’.

Hedgefund manager Kenneth Griffin (oprichter en CEO van Citadel LLC), wiens salaris in 2007 zo’n 700 miljoen dollar bedroeg, vertelt het geheim van zijn investeringsfirma in het gokken met derivaten. Niks blijft ooit zoals het is en zijn mensen moeten intuïtief weten wat er gaat gebeuren – of niet gebeuren. Wiskundige ondersteuning is belangrijk omdat die aantoont dat je een probleem begrijpt, maar het intuïtieve gevoel is het belangrijkste dat er is voor een hedgefund dat waarde zoekt in het economische systeem.

Dat het speculeren met derivaten en dergelijke producten ook zeer gevaarlijk kan zijn bewijst de ondergang van verzekeraar AIG, die tijdens het hoogtepunt van de kredietcrisis gered moest worden door de Centrale Bank en Amerikaanse overheid. Mensen zijn zich ondertussen weer ‘veilig’ gaan verzekeren tegen slecht weer in de toekomst. In hun huizen. Dit is het onderwerp van het volgende deel van The Ascent of Money.