Top 10 Business Boeken om je Brein te Boosten

Door Jeppe Kleijngeld

Als je een echte professional wilt worden heb je kennis nodig. Kennis over de economie, succes, effectiviteit en psychologie. Wanneer je deze tien zakelijke klassiekers hebt gelezen ben je minstens tien stappen dichterbij.

10. The Black Swan (Nassim Nicholas Taleb)
Fascinerend boek over alles wat we niet weten (en dat is heel erg veel). Je zult nooit meer hetzelfde naar de wereld kijken na het lezen van dit boek; je gaat je zelfs bijna een andere species voelen. Ook laat je voortaan de krant liggen als informatiebron. De Zwarte Zwaan laat zien hoe we de gebieden Mediocristan en Extremistan kunnen herkennen, hoe we kunnen denken als Fat Tony en waarom dat beter is dan denken als Dr. John, en hoe we kunnen ophouden ons te gedragen als kalkoenen die dagelijks gevoerd worden tot de dag dat het Thanksgiving is. Erkennen dat we nietswetende sukkels zijn is de enige remedie tegen Zwarte Zwanen, zeldzame gebeurtenissen met een enorme impact die de geschiedenis bepalen.

Lees ook: Zwarte Zwanen maken ‘in control’ per definitie een illusie

9. Nine Visions of Capitalism (Charles Hampden-Turner & Fons Trompenaars)
Een minder bekend boek misschien, maar daarom niet minder de moeite. Het gaat over cultuur, de hoogste dimensie van waardecreatie. De auteurs zijn absolute autoriteiten op het gebied van de culturele aspecten van zakendoen. In Nine Visions of Capitalism delen zij hun inzichten in de succesfactoren van verschillende vormen van kapitalisme, zoals de Chinese combinatie van kapitalisme en communisme, familiebedrijven en de Conscious Capitalism beweging. Het boek helpt een uitweg te vinden uit de crisis waar het kapitalisme al decennia in gevangen zit. Vooral voor Westerse bedrijven is opnieuw kijken naar waardecreatie een noodzaak, stellen de auteurs. De negen visies uit het boek laten zien hoe verschillende culturen waarde creëren. Alleen een synthese van deze visies zal een uitweg bieden voor bedrijven die nog steeds alleen maar bezig met het groeien van de bottom line.

Lees ook: Gevangen in eeuwige zoektocht naar aandeelhouderswaarde

8. Antifragile (Nassim Nicholas Taleb)
Van een van de belangrijkste denkers van onze tijd (zie ook De Zwarte Zwaan) komt een boek over een onderwerp dat de mensheid zo vreemd is dat er niet eens een woord voor bestaat. Antifragiel, oftewel het tegenovergestelde van fragiel, gaat over dingen die sterker worden van schokken, volatiliteit en chaos. Zoals de mensheid zelf, computersystemen die worden aangevallen door hackers, evolutie, bacteriën, informatie, ondernemerschap en sommige politieke systemen. Of het monster Hydra uit Griekse mythologie dat er voor elke kop die je eraf hakt twee hoofden bij krijgt. Met zijn gebruikelijke mix van empirisch scepticisme, filosofie, autobiografische anekdotes en vele beledigingen aan het adres van economen, beleidsmakers, journalisten en bankiers, is Antifragile zonder twijfel een intellectueel hoogtepunt in de hedendaagse literatuur. Nassim Nicholas Taleb pleit voor het herontwerpen van onze samenlevingen in antifragiele systemen, die – in tegenstelling tot onze huidige maatschappij – bestand zijn tegen Zwarte Zwaan-gebeurtenissen, onvoorspelbare gebeurtenissen met een enorme impact, die in de huidige complexe wereld steeds vaker zullen voorkomen.

Lees ook: Antifragiel (over dingen die sterker worden van volatiliteit)

7. The Seven Habits of Highly Effective People (Stephen Covey)
Ik ben dankzij dit boek en bijbehorende cursus van een waardeloze planner naar een enorm goede planner gegaan. Bijvoorbeeld door veel meer tijd te besteden aan het plannen zelf, zodat ik niet meer voortdurend bezig ben met brandjes blussen. Daarnaast probeer ik onbelangrijke zaken heel snel te doen of uit te besteden of te elimineren. Ook in de relaties met anderen ben ik veel effectiever geworden door verwachtingen te managen, beter te luisteren naar de ander en beter samen te werken. De laatste gewoonte van Covey – houd de zaag scherp – blijft de lastigste, maar ook hier is verbetering te bespeuren. Covey blijft essentieel als je echt dingen gedaan wil krijgen in plaats van mee te gaan in alles wat er op je pad verschijnt.

Lees ook: Covey’s 7 gewoonten voor slechte managers

6. Thinking, Fast & Slow (Daniel Kahneman)
In zijn levenswerk presenteert psycholoog en gedragseconoom Daniel Kahneman 35 jaar onderzoek naar hoe de menselijke geest werkt. Hoe nemen we beslissingen en hoe gaat dat vaak fout? Kahneman legt uit hoe we in de evolutie ‘heuristieken’ hebben ontwikkeld; regels die het brein toepast als filter. Soms zijn deze vuistregels efficiënt, maar ze kunnen ons ook belachelijk slechte beslissingen laten nemen. De vele voorbeelden en onderzoeken die beschreven worden in Thinking, Fast & Slow zijn fascinerend. En ze leren ons dat we bij sommige (grote) beslissingen, zoals trouwen, een huis kopen en bedrijfsovernames, beter niet puur op onze intuïtie kunnen vertrouwen.

Lees ook: 9 psychologielessen voor controllers. Hoe nemen we eigenlijk beslissingen?

5. Abundance: The Future Is Better Than You Think (Peter H. Diamandis, Steven Kotler)
Abundance is een visionair boek dat inzicht geeft in de technologische tsunami waar we inzetten en dat dient als tegengif tegen het overheersende beeld dat de wereld gedoemd is. Ja, er zijn grote problemen, maar technologie heeft de potentie om schaarste te veranderen in overvloed. De auteurs tonen aan dat we zonder twijfel in de technologische fast lane zitten en dat is goed nieuws voor de mensheid. Alles wat nu voor het merendeel van de wereldbevolking buiten bereik is, wordt door exponentieel ontwikkelende technologie op den duur digitaal, gratis en overvloedig. Een wereld met een acceptabele levensstandaard voor ieder mens is deze eeuw nog te realiseren dankzij deze niet te stoppen ontwikkeling. En hoewel Diamandis en Kotler echte tech-optimisten zijn, zijn hun argumenten ijzersterk.

Lees ook: Hoe technologie iedere industrie aan het hercreëren is
& 7 lessen voor gedurfd ondernemen

4. Quiet: The Power of Introverts in a World That Can’t Stop Talking (Susan Cain)
Hoe we als mensen ‘bedraad’ zijn, bepaalt voor een belangrijk deel onze persoonlijkheid. Is hier iets aan te veranderen? Zeker wel, maar een Bill Gates zal nooit een Obama worden. Quiet leert ons wat de wetenschap en psychologie ons te vertellen hebben over introversie en extraversie. En die kennis kan je helpen om jezelf beter te begrijpen en waarom je je in sommige situaties voelt zoals je je voelt. Voor introverten is het een fantastisch boek om te begrijpen wat je krachten zijn en hoe je die beter kunt benutten dan je allicht al doet. De inzichten uit Quiet zijn waanzinnig interessant voor zowel introverten als extraverten, maar voor introverten, zoals ik, is dit boek echt onmisbaar.

Lees ook: 7 tips om te floreren als introverte professional

3. Mastery (Robert Greene)
In het begin van Mastery rekent Greene af met het idee van ‘genieën’. Volgens zijn uitgewerkte theorie – gebaseerd om neuro- en cognitieve wetenschap en talloze biografieën van uitblinkers – zijn bijzonder bekwame mensen, zoals Mozart, Da Vinci en Darwin, zo goed geworden omdat ze hun roeping hadden gevonden en in de gelegenheid kwamen om heel veel te oefenen. In het bereiken van meesterschap volgden zij allemaal hetzelfde pad. Om meesterschap te bereiken moet je verschillende fasen door: van het volgen van je passie, tot zoveel mogelijk leren, tot uiteindelijk excelleren in wat je doet. Voor wie waardering heeft voor echt vakmanschap heeft Greene een inspirerend en praktisch boek afgeleverd dat je veel gerichter aan de slag kunt laten gaan met het vervullen van je roeping.

Lees ook: In 7 stappen meesterschap bereiken

2. The Second Machine Age: Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies (Erik Brynjolfsson, Andrew McAfee)
Het gebeurt zelden dat ik een business boek twee keer lees, of luister. Maar er zijn uitzonderingen, zoals The Second Machine Age. Fascinerend is de visie van deze schrijvers op de huidige tijd. We voelen het al langer, er is iets gaande en dat heeft niet alleen met de vele economische crises van de afgelopen jaren te maken. Volgens de auteurs van dit belangrijke boek staan we op het punt science fiction gebied te betreden. Wanneer je de ontwikkeling van de mensheid uittekent krijg je een hele vlakke lijn te zien die duizenden jaren lang slechts heel geleidelijk stijgt. Toen halverwege de 18de eeuw ging die lijn opeens als een raket omhoog. Wat er toen speelde? De industriële revolutie vond plaats – het eerste machinetijdperk – en de mensheid werd opeens in rap tempo de moderne tijd in gelanceerd. We staan nu op het punt het tweede machinetijdperk in te gaan. Maar waar het vorige tijdperk van grote vooruitgang een revolutie op fysiek gebied inhield is dat nu op het gebied van denkkracht. Computers waren lange tijd belachelijk slecht in heel veel taken, maar ze worden nu heel snel beter in het meest complexe reken- en interpretatiewerk, taal en communicatie. Samen met grote vooruitgang op andere technologische gebieden – zoals een nieuwe generatie geavanceerde super robots – gaan deze computers zorgen voor een revolutie in de manier waarop we de wereld vorm gaan geven. Een demonstratie van de groeiende super denkkracht van computers gaf IBM’s supercomputer Watson toen hij de kampioenen van de Amerikaanse kennisquiz Jeopardy versloeg in 2011. Dit is indrukwekkend, vinden de auteurs, maar slechts een heel klein begin van wat ons te wachten staat. De lijn die de afgelopen 200 jaar geleidelijk steeg staat op het punt de lucht in te schieten. Het zijn opwindende tijden om in te leven.

Lees ook: De invloed van revolutionaire technologie op economie en werkgelegenheid

1. How To Make Friends and Influence People (Dale Carnegie)
Voor het eerst verschenen in 1936. Dit boek heeft de tand des tijds glansrijk doorstaan. Er is geen beter boek te vinden dat je meer inzicht geeft in hoe je mensen voor je kunt winnen – en wat je vooral NIET moet doen als je je doelen wilt bereiken met anderen. De enige manier om iemand iets te laten doen, is om ervoor te zorgen dat hij of zij het wil doen. Er is geen andere manier. Volgens Sigmund Freud hebben mensen maar twee motivaties voor al hun acties; seksdrang en de behoefte om geweldig te zijn. Filosoof John Dewey formuleerde het iets anders; ‘de diepste behoefte van de mens is om belangrijk te zijn’. Hoe je het ook verwoordt; mensen worden graag gewaardeerd. Dat is een absolute basisbehoefte zoals eten, drinken, veiligheid en sociaal contact. En mensen doen de gekste dingen om het te krijgen. Als je bereid bent goed naar jezelf te kijken en je gedrag aan te passen, is dit je handleiding om je beïnvloedingsvaardigheden naar wereldklasse te brengen.

Lees ook: 9 beïnvloedingstechnieken van succesvolle leiders

Europa in (permanente) crisis

Europa

Wanneer je Den Haag binnenrijdt, betreed je gelijk een andere wereld. Dit is waar de leiders van ons land zich ophouden. Vorige week woonde ik een lezing bij van prof. Mark Mazower (Columbia University) over de uitdagingen van Europa. Er waren wel 200 aanwezigen, allen leden van de Haagse elite; politici, intellectuelen en (hoge) ambtenaren. Ik voelde me een outsider – dat ben ik ook in deze kringen – en zo werd ik ook wel aangekeken. Wat je hier aantreft op deze bijeenkomsten is geen afspiegeling van de maatschappij.

Mazower betoogt dat het gezien de aanhoudende crisis in Europa makkelijk is om het zicht te verliezen op waar het allemaal om gaat. Maar waar gaat het eigenlijk om? Wat is het grotere plaatje? Volgens de professor gaat het Europese verbond in essentie om betere leefomstandigheden creëren voor iedere Europeaan. En daar kan niemand op tegen zijn. Verder moeten we stereotypen vermijden. Grieken zijn niet lui. Nederlanders die in Griekenland wonen betalen ook geen belasting. Het is het systeem dat niet goed is.

Klinkt als een nobel doel, maar gezien de enorme cultuurverschillen zou het doel net zo goed betere leefomstandigheden voor alle burgers ter wereld kunnen zijn. Wellicht heb ik meer met een Fransman dan een Taiwanees, cultureel gezien. Maar in tijden waarin de welvaart niet overvloeit, zullen mensen meer gefocust zijn op wat ze zelf verliezen dan op wat anderen kunnen winnen. Nationalisme zal oplaaien, dat is onvermijdelijk.

Natuurlijk zal een deel van de meer verlichte zielen in dit land de strategische doelen van het Europese project niet uit het ogen verliezen. Maar ondertussen blijven er brandjes ontstaan die snel uitwoeien tot enorme branden. We blijven voorlopig bezig met het blussen van die brandjes en het zal voor veel Europeanen lastig blijken solidair te zijn met elkaar. Er wachten nog donkere dagen voor het continent.

Kapitaliseren op ego’s en peer group pressure

Bij CxO Media richten we ons op verschillende communities – groepen professionals die in hetzelfde (financiële) vakgebied werkzaam zijn. We bedienen deze communities met netwerk- en kennisbijeenkomsten (congressen, borrels, trainingen), vacatures en media uitgaven (web, print). De doelgroepen die we onderscheiden zijn CFO’s, financiële professionals (die hiërarchisch onder de CFO vallen) en M&A professionals (specialisten in fusies en overnames).

Mijn favoriete business model hanteren we voor die laatste groep: M&A professionals (M&A staat voor Mergers & Acquisitions). Deze krijtstreep snobs zijn actief in het kopen en verkopen van bedrijven en bedrijfsonderdelen. Hun werkzaamheden bestaan uit financieringen regelen, onderhandelingen voeren en zaken juridisch afhandelen. Dit is typisch de groep groot-kapitalisten waartegen grote maatschappelijk weerstand bestaat, zeker sinds de kredietcrisis uitbrak, mede dankzij het toedoen van onverantwoordelijke zakenbankiers.

Het mooie van deze groep vind ik de enorme ego’s die je tegenkomt. Een voorbeeld: we hebben een speciale deal-database, waarin alle adviseurs en advocaten die betrokken zijn geweest bij transacties genoemd worden. De M&A professionals die bij de meeste deals betrokken zijn geweest in een jaar hebben het meeste aanzien, en maken ook kans een M&A Award te winnen aan het einde van het jachtseizoen.

In de nieuwsbrief die we wekelijks versturen staan recente overnames genoteerd met daarbij een rijtje namen van betrokken adviseurs. Deze lui (met salarissen die de Balkenende norm ver overstijgen) zijn daadwerkelijk in staat om ons te bellen, en (op de ergst denkbare bekakte toon) iets te zeggen als; ‘Tja kerel, ik zie dat Karin boven Joep staat in het overzicht. Dat kan echt niet, Joep heeft een veel grotere rol gespeeld. Mijn naam moet uiteraard bovenaan staan.’ Serieus, ze maken zich druk over de volgorde van de namen van hun collega’s. Dit is niet eens een uitzondering, maar aan de orde van de dag. Dat is exemplarisch voor de cultuur die nog steeds bij zulke firma’s heerst.

Rond ons evenement de M&A Awards, dat aan het einde van ieder jaar plaatsvindt, wordt het nog erger. De winnaars van de awards kiezen als het ware elkaar, want wij vragen ruim 100 autoriteiten in de markt te stemmen op de beste bankiers, advocaten en adviseurs in de wereld van fusies en overnames. Collega’s van mij krijgen regelmatig belletjes met pogingen om de award min of meer te kopen. Deze verzoeken worden uiteraard afgewezen, maar we beschouwen het wel als teken dat men belang hecht aan deze awards. Het is een gat in de markt.

M&A Awards 2013

De avond zelf is één grote ‘wie heeft de grootste’ competitie. Welk kantoor heeft de meeste tafels? Wie zitten het dichtste bij het podium? Wie zuipt het meeste champagne? De avond eindigt met 1000 bezopen Zuid-as boeven die worden afgevoerd in taxi’s omdat ze hun eigen Bentleys en Mercedessen niet meer kunnen besturen.

We hebben al een keer een kritisch televisieprogramma op de stoep gehad. Het ging over omstreden overnames in de kinderopvang, een onderwerp dat natuurlijk kan rekenen op stevige maatschappelijke kritiek. We hebben achteraf na de uitzending de nodige boze telefoontjes gehad. Hoe we het in ons hoofd haalden deze criminelen te faciliteren? Ook belde een jammerende advocaat dat zijn moeder de uitzending had gezien. Konden we niks doen om ‘de angel uit de kritiek te halen’?

Tja, met deze business gaan we natuurlijk niet stoppen. Het is veel te vermakelijk en levert voor ons gematigd kapitalisten bovendien een aardige boterham op..

Verfilming De Prooi: Einde van een tijdperk. Of niet?

De afgelopen drie zaterdagen zond de VARA De Prooi uit, een televisie verfilming van het gelijknamige boek van Jeroen Smit over de val van ABN AMRO. De serie geeft een mooi beeld van de bankencultuur voor de crisis van 2008. Het is gemakkelijk om te zien hoe het in een dergelijke cultuur zo fout heeft kunnen gaan met de bank.

Het hoofdpersonage van deze financiële thriller is natuurlijk Rijkman Groenink, de notoire CEO onder wiens leiding de bank ten prooi viel aan een vijandige overname door bankentrio Fortis, Banco Santander en Royal Bank of Scotland. Hoe komt Groenink er van af in deze verfilming?

‘Hij heeft geen empathie’. Dat is feitelijk het enige bezwaar dat de meeste medebestuurders en commissarissen kunnen vinden tegen de benoeming van Groenink als opvolger van bestuursvoorzitter Jan Kalff. ‘Maar’, vraagt Frits Fentener van Vlissingen, toenmalig lid van de Raad van Commissarissen, zich hardop af, ‘als dat het enige probleem is, kunnen we daar dan niks op verzinnen?’

De degelijke bankier van oude stempel Kalff ziet niets in de benoeming van Groenink, ook al ‘heeft hij dat met die bijzondere kredieten heel goed gedaan.’ Maar de druk op Kalff om hem toch voor te dragen is groot. De commissarissen geloven dat Groenink de man is om de financiële performance van de bank omhoog te krijgen. Onder Kalff’s leiding is het aandeel al tijden niet van zijn plek gekomen.

Dus Groenink wordt benoemd tot bestuursvoorzitter, ook al vergeet hij soms namen van naaste medewerkers. Om zijn empathieprobleem aan te pakken krijgt hij persoonlijke coaching en wordt een echte people manager naast hem gezet in de vorm van Julia Bouwens, zijn persoonlijke assistent. Het haalt allemaal niks uit. Al op zijn inauguratiespeech vertoont Groenink een staaltje bijzonder onempatisch gedrag. Na het uitgebreid complimenteren van voorganger Kalff, kondigt Groenink meteen een drastische koerswijziging aan, waarmee ABN AMRO van lachertje van de beurs naar internationale topbank moet transformeren. Dit is het begin van het einde…

De Prooi

Toch komt Groenink er niet zo slecht af in de verfilming. Ja, hij zegt vaak helemaal de verkeerde dingen. Die opmerking tegen een vrouwelijke topmanager dat ze na afloop van een meeting de boardroom kan gaan schoonmaken is natuurlijk verschrikkelijk, maar Groenink lijkt zich nauwelijks bewust van deze blunders. Hij heeft een missie en dat is de bank behoeden de prooi te worden van buitenlandse banken. Daarbij staan zijn passie en liefde voor ABN AMRO buiten kijf. De formidabele acteur Pierre Bokma geeft Groenink een menselijk gezicht. Eerder een tragisch figuur, dan een incompetente bullebak is het beeld dat hij naar voren brengt.

Dat Groenink de verkeerde leider was voor ABN AMRO moge duidelijke zijn, maar deze verfilming toont hem – net als de bank zelf – vooral als speelbal van de omstandigheden. Anderen wilden hem net zo goed op die plek omdat de hele bankencultuur gericht was op aandeelhouderswaarde. Groenink heeft gewoon een slim spelletje beïnvloeden gespeeld, waardoor hij de Raad van Commissarissen aan zijn kant wist te krijgen. In dit wereldje kan niemand hem dat kwalijk nemen.

Wat ABN AMRO vooral lijkt te ontberen is een heldere strategie. Waarin gingen ze zich onderscheiden en – nog belangrijker – wat gingen ze niet doen? Nu probeerden ze mee te komen met de grote zakenbanken van Wall Street met wanstaltige bonussen die uiteindelijk geen waarde opleverden. Dit kun je niet alleen Groenink aanrekenen. Waar was de Raad van Commissarissen om alle stakeholders te dienen met fatsoenlijk bestuur? Waarom heeft Kalff zijn eigen opvolging niet tijdig zeker gesteld? En waarom is er in de Raad van Bestuur niemand die Groenink op de juiste wijze wat tegengas geeft in plaats van puur met hun eigen ego’s en posities bezig te zijn?

Ook bij het gedrag van Nout Wellink, president van de Nederlandsche Bank, worden vraagtekens gezet. Hij koestert een zodanige liefde voor ABN AMRO dat hij koste wat het kost wil voorkomen dat de bank in buitenlandse handen valt. Dus probeert hij een fusie te forceren met ING. En als dat mislukt, proberen hij en Groenink dan maar een merger of equels met Barclays te realiseren. Het mag niet baten, want de aandeelhouder heeft de macht en dus moet ABN AMRO bezwijken voor de hoogste bieder.

Ook al heeft de climax van dit drama slechts vijf jaar geleden plaatsgevonden, het komt toch over als een ander tijdperk. Een tijdperk waarin overnames puur gedreven werden door de ego’s van bestuurders, en er nog astronomische bedragen werden neergeteld voor ‘prooien’ als ABN AMRO – het consortium Fortis, Banco Santander en Royal Bank of Scotland betaalden 72 miljard euro voor de bank.

Heeft de crisis lang genoeg geduurd om iets fundamenteels te veranderen in de financiële sector? De geschiedenis heeft aangetoond dat mensen erg traag leren van dergelijke catastrofes. De vraag die zich opdringt is dan ook in hoeverre dit weer kan gebeuren wanneer de economie weer op volle toeren zou draaien. Wint hebzucht het dan opnieuw van gezond verstand? Of is er echt een ander tijdperk aangebroken en is De Prooi slechts een pijnlijke geschiedenisles? De tijd zal het leren.